صمد بهرنگی نین دوغوم گونو موناسیبتیله
صمد بهرنگی کیمدیر؟
(تبریز، اییون 1939 /تبریز، آوقوست1968)
موعلّیم، مولیف، ترتیبچی، اوشاق حِکایهلری یازاری و حِکایهلرینین ترجومهچیسی.
1939- جو ایلین اییونوندا تبریزین چرانداب محلهسینده آنادان اولوب. آتاسینین آدی عزّت، آناسینین آدی ساراایدی. صمدین ایکی قارداشی و اوچ باجیسی وار. اورتا مکتبی بیتیردیکدن سونرا تبریزدهکی” دبیرستان تربیت” و “دانشسرای عالی” آدلی مکتبلرده اوخوموشدور. تحصیلینی باشا ووردوقدان سونرا ممقان، گوگان و آهیرجان کیمی کند مکتبلرینده موعلّیملیک ائتمیه باشلادی و قیسا عومرونون سونونا قدر بو وظیفهده قالدی. موعلّیملیک ائدرکن تبریز مکتوبلار فاکولتهسینین اینگیلیس دیلی و ادبيّاتی بؤلومونده گئجه درسلرینی داوام ائتدیردی. آذربایجانلی کندلی اؤولادلارینا رهبرلیک خیدمتلری گؤستررکن اونلار اوچون ناغیللار یازدی. آذربایجان خالق ادبيّاتینی اوخودو. آغیزدان- آغیزا کئچن خالق ناغیللارینی توپلایاراق بو ماتئریالی آذربایجان تورکجهسی و فارس دیلینده یئنیدن یازدی. بلکه ده ادبی فعالیّتینین ان واجیب حیصّهسی اولان بو اثردن باشقا او، آذربایجان فولکلورونا و ایران تحصیل سیستمینه دقت یئتیرمیشدیر، تحصیل سیستمیندهکی چاتیشمازلیقلاری آشکار ائتدیکدن سونرا حلّ یوللاری چیخاردی. او دؤورون موهوم قزئت و ژورناللاریندا درج اولونان مقالهلرینده، ص. قارانگوش، چینگیز مرآتی، بهرنگ، آدیباتمیش، داریوش، نواب مراغی، ص آدام، سولما کیمی تخلّوصلردن ایستیفاده ائتمیشدیر. هدف آدلی هفتهلیک بیر قزئت نشر ائتسهده، بو قزئت او دؤورون رئپرئسسیو حاکیميّتی آلتیندا یاشایابیلمدی. 1968 -جی ایلین آوقوستوندا آراز چاییندا بوغولاراق اؤلدو .( بعضی روایتلره گؤره اؤلدورولدو)
بهرنگینین اساس اثرلری:
1. موعاینه، موشاهیده و مقاله ساحهسیندهکی اثرلری:
کندوکاو درمسائل تربیتی ایران ( ایران تحصیل پروبلئملری ایله باغلی بیرآراشدیرما)، فولکلور و زبان آذربایجان( آذربایجان دیلی و فولکلورو)، مجموعه مقالهها ( مقالهلرژورنالی)، بهروز دهقانییله بیرلیکده حاضرلانمیش و بو کیتابدا( ایکی جیلد بیرلیکده، بیرینجی نشر تهران 1354 شمسی 1975/ دؤردونجو نشر تهران1357/1978 )، تاپوشلار و قاچیشچیلار( تبریز1345/1966 ).
2. ناغیل و حِکایهلردهکی اثرلری:
اولدوز و کلاغها ( اولدوز وقارقالار) بهرنگینین ایلک اوشاق کیتابیدیر و دوستلاریندان بیرینین اؤگئی اؤولادلاریندان بیرینین حیاتیندان ایلهام چکدی و اونون ماراغی بهرنگینی دیگر کیتابلار یازماغا هوسلندیردی. بو کیتاب1345/1966 _جی ایللرده تبریزده نشرائدیلمیشدیر.
ایتالییا و چئخوسلوواکییادا موکافات آلدیغی، ماهی سیاه کوچولو( کیچیک قارا بالیق). تورکیهلی رسام و جیزگی فیلمی اوستاسی مئهمئت سؤنمزین تصویر ائتدییی بو اثر بین الخالق یارمارکالاردا ایکی شرف مئدالینی آلدی. ایراندا، 1968 -جی ایلده، ایل کیتابی، شورای کیتاب کودک ( اوشاق کیتاب شوراسی طرفیندن) سئچیلدی.
-سرگذشت یک برف( بیر قارین ماجراسی).
-پسرک لبوفوروش( چوغوندور ساتان اوشاق).
-کچل کفترباز( کئچل قوشباز).
بهرنگینین اوشاق ادبيّاتی حاقیندا مقاله”تئلسئون” ( 3نشر، تهران2536/1977 ) ایله بیرلیکده بئش حِکایه( بئش نشر و بئش مجموعه خالق ناغیللاری”تئلهون” ( تهران1349/1970 )ایله بیرلیکده نشرائدیلدی )، بو حِکایهلرین بعضیلری “کؤروغلو”، ” تاشلانمیش دوه”، “بیر شافتالی مین شافتالی”، ” کیچیک قارا بالیق”، “سئوگی حِکایهسی” و” عینادکار پیشیکلر” باشلیقلاری ایله تورک دیلینه ترجومه ائدیلمیشدیر( دوست نشرلر، ایستانبول، ( 1975-1979).