“فمینیسم در ایران و زنان ترک”
با تشکر از سویل سلیمانی عزیز برای این مصاحبه مفید که انجام داده‌اند.
انتقادی کوچک اما در واقع بسیار بسیار مهم در این مصاحبه به او دارم و آن مساله انتخاب بین کلمات یا مفاهیم است :
ما میتوانیم بگوییم “زنان اقلیت‌های اتنیکی” و از مشکلات آنها سخن بگوییم چون میدانیم در مقابل آن زنانی داریم که جزو اقلیت اتنیکی نیستند و جزو زنان اتنیک حاکم یا اتنیک فارس هستند که این ستمها متوجه آنها نیست. به همان ترتیب که ما میتوانیم بگوییم زنان سیاه آمریکا ، چون در مقابل آنها زنان سفید هست که در مطالبات‌شان هم طبیعتا نقاط اشتراک و نقاط اختلاف هایی هست به دلیل معلوم مساله نژاد پرستی در آمریکا.
اما ما نمیتوانیم به گوییم ” زنان اتنیکی”، یا ” ما زنان اتنیک ها” در ایران. چون در مقابل مفهومی چون ” زنان غیر اتنیکی” یا ” ما زنان غیر اتنیکی” خواهیم ساخت که مفهومی غیر علمی است چون تمام زنان نه تنها در ایران, بلکه در کل جهان به یک اتنیسیته یا تبار منصوب هستند. از این رو اگر ما کلمه ” اقلیت” را اضافه نکنیم ، در اینجا در انتخاب کلمات به اشتباهی فاحش غیر علمی دست زده ایم که حتا ممکن است برای انحصار گری ملت حاکم و زنان / مردان آنها مطلوب باشد که همواره می خواهند خود را نامرئی نشان دهند و بگویند : اتنیکی به نام فارس نداریم، و یا قومی به نام فارس نداریم.
مساله انتخاب کلمه ” قومیتی” هم ذاتا برای برخی ملیتهای ساکن ایران بحثی جداگانه است که به جای” ملیت “به کار میبرند ، اما دقیقا معادل همین اشتباه را آنجا تکرار میکنند که به بخش عظیمی از زنان ایران به جای “زنان اقلیت‌های قومیتی ( مللیتی)” عمدا میگویند ” زنان قومیتی” که در این صورت بلافاصله و صد البته عده‌ای را ” زنان غیر قومیتی” کرده اند که چنین زنی در ایران و حتا در جهان وجود ندارد, چون تمام زنان به ملیتی خاص( که برخی قومیت میگویند) متعلق هستند . از همین زنان ” غیر قومیتی ” اگر بخواهید موسیقی و زبان و ادبیات و تاریخ و …خود را عیان کنند بلافاصله متوجه میشوید که به چه ملیت ( قومیتی) متعلق هستند . باید دقت کرد چه هدفی در انتخاب کلمات هست و چه بار منفی و حتا نگاه صاحب خانه به مستاجر را میتواند با خود داشته باشد: ما زنان صاحب خانه و آن زنان مستاجر . به همین شکل ” ما زنان غیر قومی و آن زنان قومی” و یا “ما زنان اتنیکی و آن زنان غیر اتنیکی” همان بار منفی و تقسیم غیر علمی زنان کشور را به دو قسم نامفهوم به دنبال دارد که باید اکیدا از آن اجتناب کرد!
سیمین صبری
منبع : سخنرانی و گفتگو با سویل سلیمانی درباره بازتولید کلیشه‌های جنسیتی و اتنیکی در فمینیسم
