بررسی زندگی و آثار هایائو میازاکی که یک صلح‌طلب، دوستدار محیط‌زیست و یک فمینیست تمام‌عیار است
هایائو میازاکی Hayao Miyazaki بدون هیچ شکی یکی از بزرگ‌ترین انیماتور‌ها و کارگردانان انیمیشن در ژاپن و دنیا است؛ او کسی است که لقب پدرخوانده انیمیشن را با خود یدک می‌کشد. طرح داستان‌های سرگرم‌کننده، کاراکتر‌های مفتون‌کننده و پویانمایی‌های نفس‌گیر فیلم‌های او باعث شهرت بین‌المللی در بین منتقدان و همچنین شهرت در میان عموم مردم و مخاطبین شده. از سال 1979 که اولین فیلمش را کارگردانی کرد، فیلم‌های دل‌نشین و هوشمندانه‌ای که برای کودکان ساخته محبوبیت فراوانی کسب کرده و به نمادهای فرهنگی مهمی بدل شده‌اند. تعهد “والت دیزنی” به معرفی فیلم‌هایش به بقیه جهان (به‌جز آسیای جنوب شرقی)، این امکان را ایجاد کرد تا مردم بیشتری با کارهای با کیفیت و زیبا و خارق‌العاده او آشنا شوند.
نشانه ویژه آثار میازاکی مناظر پرشکوه و طرح مفاهیم عمیق در مورد موضوعات جدی مثل جنگ، کشاکش بشر با طبیعت و مسئله هویت است. در دهه شصت میلادی زمانی که میازاکی طراحی برای فیلم‌های دیگران را شروع کرد چنین پیچیدگی‌هایی در صنعت انیمیشن رایج نبود. او به خاطر تبحر فنی و انتخاب‌هایش به‌عنوان کارگردان از همان آغاز دوره فیلمسازی در این صنعت شهرت یافت. او هنوز هم پیرو مکتب پرزحمت طراحی انیمیشن با دست است و به گفته هلن مک کارتی در دنیایی که کاستن از هزینه و مصالحه در فیلمسازی بسیار قوی است معیارهای هنری بسیار ارزشمندی را عرضه و حفظ می‌کند.
ـ
هایائو میازاکی Hayao Miyazaki یک صلح‌طلب، دوستدار محیط‌زیست و یک فمینیست تمام‌عیار است. در اغلب آثار او شخصیت محوری داستان دختران و زنان جوان قوی مستقل باهوش و کنجکاو هستند؛ بااین‌وجود هیچ‌گونه خصوصیت فرا جنسیتی و مردانه‌ای ندارند بلکه زنانی کامل، واقعی و قابل‌درک و پذیرش هستند.
خود میازاکی درباره شخصیت‌های زن داستانش چنین می‌گوید: “خیلی از فیلم‌های من شخصیت‌های محوری مؤنث قویی دارند؛ دخترانی مستقل و شجاعی که برای جنگیدن در راه باورهایشان تردید نمی‌کنند. آن‌ها به دوست و حامی نیاز دارند اما هرگز به یک نجات‌دهنده نیاز ندارند. هر زنی به‌اندازه هر مردی قابلیت قهرمان بودن را دارد “.
میازاکی در پنجم ژانویه 1941 در بونکیویِ توکیو متولد شد، پدرش مدیر شرکت هواپیمایی میازاکی بود که در زمان جنگ برای هواپیماهای جنگی قطعات یدکی می‌ساخت. کودکی او مصادف بود با اوج جنگ جهانی دوم و خشونت‌ها و سختی‌های دوران جنگ. وقتی او سه‌ساله بود خانواده‌اش ابتدا به اتسونومیا و سپس به کانوما نقل مکان می‌کنند، جایی که کارخانه هواپیمایی میازاکی در آن قرار داشت. میازاکی در صحبت از دوران کودکیش می‌گوید که خانواده‌اش زندگی مرفهی داشتند و به خاطر کار پرسود پدر و عمویش در صنعت جنگ، در طول جنگ جهانی زندگی راحتی را گذرانده‌اند؛ اما او به همچنین اشاره می‌کند که به‌عنوان کودک چهار سال و نیمه، تجربه بمباران شبانه اتسونومیا در جولایِ 1945 اثری پایدار در او بجای گذاشته که هرگز از بین نخواهد رفت. اثر این تجربیات دوران کودکی و زندگی در زمان جنگ در آثار او (هم فیلم‌ها و هم کتاب‌هایش) کاملاً آشکار است؛ تمایلات و پیام‌های آشکار ضد جنگ و طرفداری از محیط‌زیست به همچنین علاقه وافر او به پرواز و هواپیما در تمامی کارهایش به‌خوبی دیده می‌شود.
میازاکیِ علاقه‌مند به مانگا و انیمه، بعد از دیپلم به دانشگاه “گاکوشویین” رفت اما شاید دورترین مسیر به علاقه‌اش یعنی رشته‌ی اقتصاد و علوم سیاسی را انتخاب کرد و در 1963 فارغ‌التحصیل شد. هایائو دو سال بعد در 1965 با یک انیماتور به نام آکمی اوتا ازدواج کرد و صاحب دو پسر شد.
یکی از پسرانش، گورو (کارگردان و لَند اسکیپر، از آثار او می‌توان به «حکایت دریای زمین 2006» و «بر فراز تپه شقایق 2011» اشاره کرد)، راه پدر را ادامه داد تا در آینده جانشین او شود.
هایائو میازاکی Hayao Miyazaki زندگی حرفه‌ای خود را به‌عنوان انیماتور از سال 1963 و در استودیوی انیمیشن‌سازی “توئی” شروع کرد. پس از چند سال کار بی‌وقفه در 1968 به سمت انیماتور ارشد رسید و مدیریت یکی از واحد‌های پرکار شرکت را به دست گرفت. اولین بار در 1965 و در همین شرکت بود که به خاطر «سفرهای گالیور به فراسوی ماه» Gulliver’s Travels Beyond the Moon اسمش سر زبان‌ها افتاد. او از نحوه پایان داستان فیلمی که در آن کار می‌کرد، نجات یک شاهزاده روباتی، ناراضی بود و پیشنهاد داد فیلم را با پایان دیگری بسازند که در آن روبات به انسان بدل می‌شود. تهیه‌کنندگان پیشنهاد او را پذیرفتند و ازآنجا میازاکی موردتوجه قرار گرفت. پروفسور سوزان نپیر، کارشناس انیمیشن‌های ژاپنی و استاد دانشگاه تافتس می‌گوید: “میازاکی به آنچه در غیر این صورت به داستان فانتزی فضایی بدل می‌شد انسانیت را افزود. از آن زمان به بعد دست‌اندرکاران صنعت انیمیشن به او توجه ویژه‌ای کردند “.
