2024 مصاحبه با فیلمسازی که به نتانیاهو گفت ایرانیان برای آزادی به کمک او نیاز ندارند – محمد ضرغامی

سپیده فارسی، فیلمساز ایرانی-فرانسوی، در روزنامه «لیبراسیون» چاپ فرانسه نامه‌ای را خطاب به بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسراییل با عنوان «آقای نتانیاهو مردم ایران برای آزاد شدن به کمک شما نیاز ندارند»، منتشر کرده است.

خانم فارسی که در ادامه فعالیت‌های فیلمسازی‌اش هم‌اکنون در پرو به سر می‌برد، در آخرین ساخته سینمایی خود، «پری آبادان» در قالب پویانمایی (انیمیشن) به جنگ هشت ساله عراق با ایران پرداخته است.

او در گفت‌وگو با برنامه رادیویی ایستگاه ۱۹ رادیو فردا، نسبت به خطر و تبعات جنگ برای ایران و تضعیف مخالفان حکومت هشدار داد.

او می‌گوید پیام نامه‌اش تفکیک قائل شدن بین حماس و فلسطینیان، حزب‌الله و مردم لبنان، جمهوری اسلامی و مردم ایران و در نهایت بنیامین نتانیاهو، راست افراطی اسراییل با مردم این کشور است. خانم فارسی تاکید می کند تفکیک قائل نشدن بین اینان باعث بروزفاجعه امروز شده است.

سپیده فارسی: ببینید آن جمله‌ای که به عنوان تیتر مقاله برگزیده شده، یکی از جمله‌های این نامه است. ترجمه دقیقش این است: «آقای نتانیاهو! مردم ایران برای آزاد شدن به کمک شما نیاز ندارند». علت نگارشش هم ویدئویی بود که ایشان خطاب به مردم ایران ضبط و منتشر کردند که حتما شما هم آن ویدئو را دیدید.

ویدئوی ایشان شما را نگران کرد که این نامه را نوشتید؟

ببینید،خب مدت‌هاست که نگرانی هست، چیز تازه‌ای نیست. احتمال حمله اسرائیل به ایران، تحریک‌های جمهوری اسلامی از یک طرف و جنگ‌طلبی اسرائیل و خصوصا آقای نتانیاهو از طرف دیگر. و این‌که ایشان برای در قدرت ماندن نیاز دارند جبهه‌های جدیدی [برای] جنگ باز کنند.

ولی به هرحال می‌دانید ویدئویی که از آقای نتانیاهو منتشر شد مورد توجه و استقبال بخشی از ایرانیان مخالف جمهوری اسلامی قرار گرفت. به ویژه برخی این پیام را می‌شود گفت این‌طور ترجمه کردند که آقای نتانیاهو قصدش تغییر حکومت در ایران است.

ببینید من می‌خواهم به دو مسئله‌ای که در نامه‌ام به آن اشاره کرده‌ام بپردازم. یکی این که ما هیچ‌وقت ندیدیم جنگ و دخالت خارجی و نظامی باعث براندازی حکومتی شود که بعد جای آن دموکراسی و یک دولت دموکرات آمده باشد. متاسفانه معمولاً وقتی جنگ می‌شود همیشه وضع بدتر می‌شود. می‌دانم این هم یکی از نگرانی‌های من و خیلی از ماست که می‌بینیم این تشتت و تفرقه در جامعه ایرانیان، به خصوص خارج از کشور، در چند ماه گذشته ایجاد شده است که برخی از آن‌ها فکر می‌کنند اگر دخالت نظامی شود و این‌ها پشت اسرائیل باشند و اسرائیل حمله کند، جمهوری اسلامی را برمی‌اندازد و بعد ایران دموکراسی و گل و بلبل می‌شود. اصلا چنین اتفاقی نخواهد افتاد. اصلا این سیستم به جز خرابی، ویرانی و قدرت بیشتر دادن به سیستم‌های غیر دموکراتیک مثل جمهوری اسلامی نتیجه‌ دیگری نخواهد داشت. من غیر مستقیم خطابم به آن هموطنان ایرانی است که به شخصی مانند نتانیاهو امید بسته‌اند.

خانم فارسی چقدر این نامه‌ای که شما نوشتید تحت تاثیر تجربیات خودتان نوشته شده، با توجه به این‌که اخیراً فیلمی ساخته‌اید که نگاهی داشت به جنگ؛ پویانمایی (انیمیشن) پریِ آبادان.

ببینید، طبیعتاً من خودم دوره‌ای که جنگ بین ایران و عراق بود نوجوان بودم، همسن همان امیدِ شخصیت اصلی فیلمم و نیمی از جنگ را هم در ایران بودم و بعد از آن خارج شدم؛ یعنی چهار سال از آن هشت سال. درست است که من در جنوب ایران و زیر بمباران‌ها نبودم ولی خب یک جورهایی جنگ برایم خیلی ملموس است. خب این خیلی فرق می‌کند. بعد من خب با دوستان فلسطینی و لبنانی و اسرائیلی از نزدیک در تماس هستم. الان دارم روی مستندی راجع به غزه کار می‌کنم. می‌بینم که چه اتفاقی می‌افتد. یعنی واقعاً در سال‌های اخیر هر تلاش صلح‌طلبانه‌ای در اسرائیل توسط جناح‌های راست افراطی در نطفه کاملاً خفه شده؛ حرف من این است که واقعاً چرا جامعه جهانی و چرا ما ایرانی‌ها باید بیاییم پشت چنین آدمی که غیر از خونریزی تا به حال هیچ کاری نکرده است.

یعنی شما فکر نمی‌کنید تلاش‌های آقای نتانیاهو کمک کند که این شکل از افراطی‌گری یا گروه‌های نیابتی که جمهوری اسلامی روی آن‌ها سرمایه گذاری کرده، از بین برود و فضای بهتری در منطقه شکل بگیرد؟

آقای ضرغامی من بحثم و دلسوزیم اصلا برای سازمان‌های سیاسی و یا نیابتی‌های ایران در خاورمیانه نیست. من دلم برای مردمی می‌سوزد که به خاطر این‌ها کشته می‌شوند. بعد می‌بینیم که آن‌جوری که می‌گویند، خیلی ظریف این‌ها را از بین نمی‌برند، یعنی نصف بیروت از بین می‌برند که حزب‌الله را کاری بکنند که آن اتفاق هم نمی‌افتد، از راه زمینی هم وارد می‌شوند. همان روزی که ایشان این ویدئو را منتشر کرد، شب‌اش تانک‌های اسرائیلی وارد خاک لبنان شدند، کسی هم حرفی نزد. من می‌ترسم این اتفاق برای ایران هم بیافتد. ایران را بزنند می‌دانید چقدر ضرر اقتصادی [متوجه ایران می‌شود] و ما را خیلی به عقب خواهند راند.

خانم فارسی یک طرف این ماجرا جمهوری اسلامی است که نباید تحریک کند تا اسرائیل بخواهد چنین این اقداماتی را انجام بدهد.

دقیقاً همین‌طور است. ببینید، جمهوری اسلامی از این بحث استفاده می‌کند. ما دیدیم دیگر، میزان فشاری که جمهوری اسلامی به بهانه غزه و الان به بهانه لبنان روی بچه‌های ایران، روی مخالفانش در زندان‌های ایران می‌آورد. می‌بینیم دو سال پیش ما جنبش زن-زندگی-آزادی را علیه جمهوری اسلامی داشتیم که واقعا رژیم را لرزاند، بعد از یک‌سال و خورده‌ای اتفاق‌هایی افتاد که [جنبش] ترک‌هایی خورد. آن‌جا جمهوری اسلامی متاسفانه توانست خیلی خوب با تفرقه‌اندازی بین مخالفان در خارج از کشور و سرکوب در داخل مدیریت کند و جنبش یک ذره [از نفس] افتاد به جای این‌که بالا برود. در واقع شروع جنگ دستمایه‌ای شد برای سرکوب بیشتر در ایران، به شما قول می‌دهم اگر جمهوری اسلامی دوباره نتواند بازی‌اش را ادامه بدهد که برای غزه و لبنان سینه بزند- غزه و لبنانی که به عنوان انسان مشکل ماست ولی به عنوان ایرانی مشکل ما نیست، برای این‌که مشکل ما الان دموکراسی در ایران است- خیلی وضع بچه‌های ایران بهتر خواهد شد، یعنی مخالفان رژیم جای بیشتری برای مبارزه خواهند داشت. طبیعتاً جمهوری اسلامی تحریک می‌کند، اصلا بازیشان همین است. یعنی عملکرد جمهوری اسلامی و آدمی مثل بنیامین نتانیاهو خیلی به همدیگر شبیه است. این تحریک می‌کند که او بزند، او تحریک می‌کند که این بزند. ما نباید در این بازی در واقع رکب بخوریم.

ولی چرا خطاب نامه شما فقط بنیامین نتانیاهواست نه آیت‌الله خامنه ای در تهران؟

من اصلاً به خامنه‌ای کاری ندارم، خامنه‌ای تکلیف‌اش روشن است. من بارها گفته‌ام، سال‌هاست که گفته‌ام خامنه‌ای باید برود. ما این‌ها را در شعارهایمان گفته‌ایم. بارها در مقاله‌های دیگر گفته‌ام. ولی این بار این ویدئوی ایشان [نتانیاهو] یک جوری واقعا خشمم را برانگیخت، که چطور این آدم به خودش اجازه می‌دهد، خطاب به مردم ایران با این لحن بگوید، بعد از این‌که جمهوری اسلامی برود، شما ملت آزادی هستید. انگار دارد زمینه را با لحنی بشردوستانه برای حمله نظامی آماده می‌کند. بعد که شما آزاد شدید ملت‌های ما در صلح و دموکراسی و برابری با همدیگر [زندگی می‌کنند]. اولاً که دموکراسی هم در اسرائیل خیلی زیر سئوال رفته است.

انتظار دارید که نامه شما از طرف آقای نتانیاهو خوانده شود و پاسخی بگیرد؟

احتمال این‌که کسی ترجمه این نامه را برایشان ببرد کم نیست، برای این‌که لیبراسیون روزنامه‌ای است که دنبال می‌شود. احتمال این‌که ایشان نامه را بخوانند هم وجود دارد، [احتمال] این‌که جواب بدهند تقریبا صفر است. برای من مهم نیست. برای من مهم این است که این حرف‌ها زده شود. الان این بحثی که در جامعه ایرانی خارج از کشور در گرفته و همه ما را به جان هم انداخته، این خیلی برای من دردناک است. این‌که توجه جامعه جهانی و جامعه فرانسوی را هم به این [موضوع] جلب کنم که ببینید ما این‌جوری نمی‌بینیم، یعنی بین عملکرد گروه‌های تروریستی و مردم این کشورها تفکیک بشود. بین فلسطینی‌ها و حماس، بین حزب‌الله و مردم لبنان، بین جمهوری اسلامی و مردم ایران، همان‌طور که باید بین نتانیاهو، راست افراطی اسرائیل و مردم اسرائیل تفکیک بشود. دقیقا این تفکیک نکردن باعث این فاجعه امروز می‌شود. هدف من از نوشتن نامه این بود.

رادیو فردا