دومان رادمهر; ائو خانیمی – ائو کیشی سی
قیزیمیز «ائدیز درین»ین بیر یاشی اولدو و بیر نئچه گوندن سونرا باغچایا (مهد) باشلایاجاق. من ایسه هارداسا ۸ آی «آتالیق ایذنین»دن سونرا ایشه دؤنمه‌یه باشلادیم.
دئیه بیله‌رم کی، بو ۸ آی ائوده اولماق، حیاتیمین دیه‌رلی تجروبه‌لریندن بیری کیمی منیم یادداشیمدا ثبت اولدو. چونکو قیزیمیزلا زامان کئچیرمک ایله بیرلیکده، اوخودوغوم اؤنملی بیر نظریه‌نی، گرچک حیاتدا یاشایاراق تصدیقله‌میش اولدوم. ساده دیلده آچیقلاسام؛
«ائو قادینی» و «آنالیق» کیمی روللار، بیزیم توپلومدا قادینین طبیعتینه مخصوص اولان اؤزللیک‌لر کیمی تانینیر. حال بوکی، بو تصور هارداسا یانلیش‌دیر و داها چوخ تاریخ سورجینده قادینلارا تحمیل اولونوبدور.
بو مدت‌ده، دئمک اولار کی، ائدیز درین‌‌له باغلی «اصلی مسئولیت» منیمله ایدی. اصلی مسئولیت دئدییم‌ده ایشین هم ذهن‌ده و هم عمل‌ده اولان طرفلرینی قصد ائله‌ییرم. عملی اولاراق، هر زامان مسئولیتیم اولموشدور. میثال اوچون، اوغلوموز تئومان ساوالان (دؤرد یاشلی)اوچون عملی ایشلرده، ائله یولداشیم «عذرا» قدر منیم ده پاییم اولموشدور. آمما دئدیییمیز او ذهن‌سل مسئولیت عذرا ایله ایدی. بو سفر، مسئولیتلر، نیسبی اولاراق، آرامیزدا دییشمیشدی.
عملی ایشلرین اؤز چتین‌لی‌یی وار، آمما ذهن مشغولیتینه گلنده مسئله بوتونلوکله دَییشیر. عملی ایشلر فقط ایجرایی ایشلردی؛ میثال اوچون؛ یئدیزدیرمک و گئییندیرمک عملی ایشلردی. آنجاق همن بو ایشلر ذهنی سوییه‌یه یوکسلن‌ده، اوشاغین یئمه‌یی و گئییمی اولاراق مستمر وظیفه‌یه دؤنوشورلر. باشقا سؤزله دئسک؛ ایجرایی ایشی صیفر سرباز ویا ساده ایشچی کیمی (منقطع بیچیمده) یئرینه یئتیرمک اولور. حال‌بوکی، اوشاغین احتیاجلارینی اوزون زاماند ایچینده قارشیلاماق اوچون لازیم اولان پلانلاما، حاضیرلیق و ایجرا ایشلری، ذهنی مستمر بیچیمده مشغول ائله‌ییر و نتیجتا زامان ایچینده فرقلی بر ذهنیت/کاراکتر اورتایا چیخاردیر. ذهن مشغولیتی‌نین داها یاخشی آنلاشیلماسی اوچون، علاوه اولاراق اوشاغین باشقا ایشله‌رینی، مثلا اؤیرتیمی، ساغلیغی، خسته‌لییی، دوکتورو و اوندان گلن دائمی استرسی و یورقونلوغو دا نظرده توتون.
آیری طرفدن، اوشاغا مربوط اولان ایشلر داها اؤنملی اولسالار دا، آنجاق ائوین ایشی فقط بوندا خولاصه اولمور. تمیزلیک، آلیش‌وئریش، بیشیرمک، یوماق و … کیمی ایشلردن قایناقلانان ذهن مشغولیتینی ده یاددان چیخارماماق لازیم.
بو ایشلرین تکراری، ذهنی و عملی اولاراق، آدامی «خانه‌دار»ا چئویریر. باشقا سؤزله، «خانه‌دار» اولماق، قادینلارین طبیعتینه و استعدادینا مخصوص دئییل. محیط و اجتماعی نقش‌دن و یا یوخاریدا ایشاره ائتدییم مسئولیت‌دن قایناقلانان بیر کاراکتئردیر. کیشی‌لر ده قادینلار کیمی سورکلی اولاراق او ایشلرله مشغول اولدوقلاری زامان، آز سونرا «ائو کیشی»سی اولورلار. ائله منیم ده تجروبم محض بوندان عیبارت ایدی. بو مدت‌ده بعضی زامانلار اؤز رفتارلاریما دیققتله باخاندا، آنامی خاطیرلاییردیم. اونون ائو خانیمی کیمی، هرزامان گؤستردیی حساسیت‌لر، احتیاطلار، دغدغه‌لرینی اؤزومده حیس ائله‌ییردیم.
بو مسئولیت، بیر آیری طرفدن، اوشاقلا اونسیّت‌ده ده اؤزونو گؤستریر. اوشاق سنینله داها چوخ زامان کئچیردیی اوچون، سنه آلیشیر و سنین یانیندا اؤزونو گوونده حیس ائله‌ییر. بونو ائدیز درین‌ین رفتارلاریندا گؤرمک مومکون ایدی؛ او، بیر آرا داها چوخ منیمله یاتیر، و آغلادیغی زامان منیم قوجاغیمدا اووونوردو. نورمال اولاراق، من ده اونا داها دییشیک بیر باغلی‌لیق تاپمیشدیم. ایلک گونلر ایشه دؤندویوم‌ده، نه من ایشده دایانا بیلیردیم و نه ائدیز ائوده.
گؤره‌سن، او افسانه‌وی‌لشن «آنا محبتی» و یا خود «آنالیق» ائله بودور؟! یوخسا او داها درین و دَییشیک بیر ایلیشکی‌دیر؟! بو سورغویا قطعی جاواب وئرمک چتین‌دیر. چونکو قادین‌دان قادینا دا بو دویغو فرقله‌نیر. بو دویغونون قادینلاردا اورتالاما یوکسک اولماسی دوز اولسا، او زامان بو سوال اورتایا چیخیر؛ بو دویغونون نه قدری بیولوژیک‌دیر و نه قدری تاریخی سورجده گلیشیب؟! هر نه‌ایسه، شوبهه‌سیز اوشاقلا سورکلی ارتباطدا اولماق، اونون مسئولیتی ایله یاتیب-دورماق آنالیق حیسسی و ایلیشکیسینده چوخ بؤیوک پایی وار. یعنی، بو وظیفه ایله کیشی مشغول اولسا، بیر آرا سونرا، «آنا محبتی»نه اوخشایان بلکی ده عئینی درجه‌ده اولان «آتا محبتی» اورتایا چیخاجاق.
خانه‌دارلیق و آنالیق نقشلرینده اولان وظیفه‌لری یئرینه یئتیرمک، عائیله اوچون لازیم و بیر باخیشلا چوخ دیه‌رلی دیر. دولاییسیلا «فمینسیت آتا» کیمی اؤز پاییندا ائو کیشی‌سی اولماق، و «آتا محبتی»نی یاشاماق هئچ ده منفی و یا پیس دئییل. اورتادا پیس بیر شئی وارسا، عدالت‌سیزلیک و برابرسیزلیکدیر. بو ایشلری دائمی بیر وظیفه کیمی قادینلارین طبیعتی‌دیر دئیه، اونلارا تحمیل ائدیب، اونلارین سوسیال و اقتصادی حیاتلارینی محدودلاشدیرماق عدالته اویغون دئییل.
دومان رادمهر- مارت 2021
