قورخوسوزلوغو قوجاقلاماق: رقیه کبیری ایله تورونتو اونیورسیته‌سینده گؤروشدن ایزلر – لاله جوانشیر
هر اینسانین یاشادیغی حیات بیر روماندیر و او حیات اوستا بیر یازارین الی ایله کاغیذا تؤکوله بیلسه، بلکه ده اورتایا شاه اثرلر چیخار. اصلینده بو، توپلوملار اوچون ده کئچرلی‌دیر. یعنی بیر توپلومدا باش وئرن بؤیوک-کیچیک حادیثه‌لر ده یازییا کئچه‌رک توپلومسال حافیظه‌نین بیر پارچاسی اولا بیلسه، او توپلومون سیاسی، اجتماعی و کولتورل تاریخی‌نین رومانی اولار. رقیه کبیری‌نین تورونتو اونیورسیته‌سینده تورک دیللری و ادبیاتلارینا ایلگی دویان اؤیرنجیلر و پروفسورلار ایله، ائله‌جه‌ده دونیانین بیر چوخ یئرینده یاشایان آذربایجانلیلارلا آکادئمیک بیر اورتامدا گؤروشمه‌سی، آذربایجان ادبیات تاریخینه اؤنملی بیر ایز قویان و اؤرنک تشکیل ائدن بیر حادیثه ایدی. تام دا بو سببدن دولایی بو قیسا یازیدا گؤروشون تکنیک اولاراق نئجه تشکیل ائدیلدییی و کیملرله نه شکیلده دانیشیلدیغی حاقدا معلومات وئرمه‌یه چالیشاجاغام. اومید ائدیرم بو تجروبه میللی حرکتده قالیجی و تمل ایشلر گؤرمک ایسته‌ین دوستلاریمیزین تجروبه‌لرینه بیر تجروبه آرتیرا بیله‌جکدیر. گله‌جک نسیل آذربایجان گنجلری، خصوصی ایله ده دونیا اونیورسیته‌لرینده تحصیل آلان و یا چالیشان اینسانلاریمیز بو فعالیتی اینجه‌له‌ییب، چاتیشمازلیقلارینی دا دولدوراراق داها گوجلو ایشلرین سارایینی اوجالداجاقلار. یازی‌نین سونوندا پروقراما قاتیلانلارین بعضیلر‌یندن آلینان دویغو و دوشونجه‌لره ده یئر وئریلمیشدیر.
پروقرامی دوزنله‌مه پروسئسی:
تورونتو اونیورسیتهسینین اساس هدفلریندن بیری و ان اؤنملیسی اونیورسیته‌نی و بؤلوملری چئشیدلی‌لشدیرمکدیر. بو هدفدن یولا چیخاراق اونیورسیته بنیه‌سینده فعالیت ائدن بوتون قوروملار دوزنله‌دیکلری پروقراملاری، دانیشیقلاری و باشقا آکتیویته‌لری الوانلاشدیرماغا چالیشیرلار. تورک آراشدیرمالارینی گلیشدیرمه درنه‌یی (CSATS) ده بوندان استثنا دئییل. بونو بیله‌رک ایلک باشدا بیر اؤنری (پروپوزال) یازیب، درنکدن گونئی آذربایجان یازیچیلاریندان بیرینی تورونتو اونیورسیته‌سینه حضوری دعوت ائتمه‌لرینی ایسته‌دیک. یازیدا بو دعوتین تورک آراشدیرمالارینا نه‌لر علاوه ائده‌جه‌یی حاقدا، ائله‌جه ده آزینلیق دورموندا یاشایان تورک دیل و کولتورلری‌‌نین آراشدیرما قونوسو ائدیله‌یینجه بؤلومه نه شکیلده قاتقی ساغلایاجاغی باره‌ده صؤحبت ائتدیک. تورک آراشدیرمالارینی گلیشدیرمه درنه‌یی‌نین پرزیدنتی دوکتور سما کنعان اؤنرینی به‌یه‌ندی و مؤوضوعیا قورومون گله‌جک توپلانتی‌سیندا آنا باشلیقلاردان بیری اولاراق یئر وئردی.
بو مرحله‌ده هارداسا آلتی فرقلی توپلانتیدا بو دعوتین لزوموندان دانیشدیقدان سونرا بیر چوخ چتینلیک ده نظرده آلیناراق پروقرامین هیبرید (هم زوم اوزه‌ریندن، هم حضوری) کئچیریلمه‌سینه قرار وئریلدی. حضوری بؤلوم اوچون مکان اولاراق یاخین و اورتادوغو آراشدیرمالاری دپارتمانی‌نین کونفرانس سالونو سئچیلدی. یئنه ده اساس مسأله پروقرامین دیلی ایدی: تورکجه‌می ائدک، اینگلیسجه‌می؟ گونئی آذربایجان یازیچیلاری تورک دونیاسی سینیرلاری ایچینده آشاغی-یوخاری بیلیندیکلری اوچون، بیز بو سینیرلارین اؤته‌سینه کئچمک آچیسیندان پروقرامین ایکی دیللی، اینگلیسجه-تورکجه کئچیریلمه‌سینی قرارلاشدیردیق. بئله‌لیکله هم یازارین دانیشیقلاری انگیلیسجه‌یه ترجومه ائدیله‌جکدی هم اینگلیس دیلینده سوروشولان سواللار و پایلاشیلان فیکیرلر تورکجه‌یه چئوریله‌جکدی. بونونلا دا ایکی دیل آراسیندا کؤپو هؤرولموش اولاجاقدی. بو ایشی دوزگون بیر شکیلده یئرینه یئتیرمک اوچون پارالئل بیر ایش قوروپو اولوشدورولدو. قوروپ عضولری لاله جوانشیر، تورکان بوزقورد، سارا ضروری و صمد پورموسوی بیر آرایا گلیب بو شکیلده ایش بؤلومو یاپدیلار:
۱. پروقرامین آچیلیشینی دوکتور سما کنعان یئرینه یئتیره‌جکدی.
۲. پروقرامین عمومی آپاریجیسی، تورک آراشدیرمالارینی گلیشدیرمه درنه‌یی طرفیندن دوکتور لاله جوانشیر اولاجاقدی. او اؤز بؤلومونو هم تورکجه، هم اینگلیسجه تکرارلایاجاقدی. عینی زاماندا تورونتو اونیورسیتهسینین مختلیف دپارتمانلارینا دعوت ایمیل‌لرینی ده او گؤندره‌جکدی.
۳. رقیه کبیری‌نین دانیشیقلارینی ائش‌زامانلی ترجومه (ترجمه همزمان) شکلینده تورکان بوزقورد اینگلیس دیلینه چئویره‌جکدی.
۴. قاتیلانلارین سواللارینی اینگلیسجه‌دن تورکجه‌یه-تورکجه‌دن اینگلیسجه‌یه چئویرمک مسئولیتی سارا ضروری‌ده اولاجاقدی. عینی زاماندا سارا، خانیم کبیری‌نین قیسا بیر حکایه‌سینی اینگلیس دیلینه ترجومه ائدیب، پروقرامدا اوخویاجاقدی.
۵. پروقرامین قاپانیشینی دوکتور گؤزده مرجان یئرینه یئتیره‌جکدی.
۶. پروقرامین پوستر و تکنیک ایشلرینی صمد پورموسوی گؤره‌جکدی.
۷. کونفرانس سالونونا حضوری گلنلر اوچون سو و یئیه‌جکلر گتیریله‌جکدی.
۸. خانیم کبیری‌نین کیتابلاری ماسانین اوستونده سرگیله‌نه‌جکدی.
بونلار قرارلاشدیریلدیقدان سونرا یازیچی رقیه کبیری ایله بیر توپلانتی دوزنله‌‌ییب، پروقرامین گئدیشاتینی اونا آچیقلادیق و اصلی دانیشیغیمیزین آنا تمالاری‌نین نه اولاجاغی باره ده معلومات وئردیک: قادین یازیچی اولماق، ائیتیمی (آموزشی) یاساق اولان بیر دیلده یازماق، میللی آزینلیق منسوبو بیر یازار اولماق. اؤنجه بو اوچ تمادان یولا چیخاراق بیر دانیشیق/صؤحبت اولاجاقدی سونرا قوناقلارین ماراقلاندیقلاری مؤوضوعلار دانیشیلیب، سوروشاجاقلاری سواللار جوابلاناجاقدی.
بو مرحله‌ده مختلیف قوروملار و دپارتمانلارا دعوت ایمیلی گؤندرمک ایشی باشلاندی. کانادا قلم انجومنی، قاراشیلاشدیرمالی ادبیات دپارتمانی‌نین پروفسورلاری، اورتادوغو بؤلومو پروفسورلاری و اؤیرنجیلری، تاریخ بؤلومو، سوسیولوژی دپارتمانی پروفسورلاری ایمیل ایله دعوت اولوندو. بو اینسانلاردان بیرچوخو آنلاین، بعضیلری ده حضوری، دانیشیغا قاتیلدیلار. بونلارین آراسیندا کانادالی یازیچی کلیر باترشل (Claire Battershill) ده وار ایدی. پروقراما توپلام ایکی یوز نفر آد یازدیرمیشدی و بونلاردان هارداسا یاریسی اوتوروما گلدی.
مارت آیی‌نین ۱۲-سینده توروتنو واختی گون‌اورتا ساعات ۱۲-ده پروقرام بؤیوک بیر اوغورلا کئچیریلدی. خصوصی ایله مترجیملر، عینی آندا دیلدن دیله ترجومه ایشینی مکمل بیر شکیلده یئرینه یئتیردیلر. رقیه کبیری، دوروشو ایله و آچیق باخیشلاری ایله مودرن بیر آذربایجانلی تورک یازارینی تمیثل ائتدی. ایراندا میللی آزینلیق منسوبو اولاراق، قادین اولاراق و یازار اولاراق یاشامانین و دوشونمه‌نین طلب ائتدییی مقاویمت و مبارزه‌نین چتین‌لیکلرنی گؤزلر اؤنونه سردی. او دانیشدیقجا، مقاویمتین اصلینده دیلده شکیللندیینی و بویون اه‌یمه‌مه‌نین استبدادین دیلینه تسلیم اولماماقدان باشلادیغینی دریندن حیس ائتدیرمیش اولدو.
بو پروقرامی دوزنله‌ین قوروپ اولاراق اومید ائدیریک گله‌جکده باشقا شاعیر و یازیچیلاریمیزی بو تیپ پروقراملاردا آغیرلاما شانسینا صاحیب اولاجاغیق. او اومودلا!
آشاغیدا گؤروشه قاتیلانلاردان بعضیلری‌نین دویغو و دوشونجه‌لرینی پایلاشیرام. بو دوشونجه‌لری آلماق اوچون آشاغیدا فیکیرلرینی اوخویاجاغینیز اینسانلارا آلتی سوال سوروشولدو. اونلار عادتا آذربایجان آیدینلاری‌نین، یازارلاری‌نین، آکادمیسینلری‌نین و آکتیویستلری‌نین بیره‌ر تمثیلچیسی اولاراق فیکیرلرینی، دویغو و دوشونجه‌لرینی یازدیقلاری جومله‌لرله بیزه و گله‌جک آذربایجانین آیدین گونلرینه ارمغان قویدولار. اونلارا سوروشولان سواللار بونلار ایدی:
۱. پروقرامی فرقلندیرن شئی نه ایدی؟
۲. خانیم کبیرینی شخص اولاراق و یازیچی اولاراق نئجه گؤردونوز؟
۳. نییه بو پروقرام اؤنملی ایدی؟
۴. پروقرامین اَن یاخشی و جذاب یئری هارا ایدی؟
۵. ترجومه‌لرین کیفیتی نئجه ایدی؟ کبیری‌نین توخوندوغو مسئله‌لره فرقلی فیکیرلرینیز وارمی؟
۶. عمومی دوشونجه‌لرینیز ندیر؟
دوکتور طوغرول آتابای یازیر:
اینتلکتوال آیدینلانما و سوسیال مجادیله تاریخی اولاراق آذربایجان توپلومونون دونیا چاپیندا بیر سؤیله‌مه صاحیب اولدوغونو دوشوندویوموزده نه یازیق کی سؤمورگه پولیتیکالاریندان دولایی سینیرلاریمیزین اؤته‌سینه کئچه بیلمه‌میشیک. آز ساییدا دا اولسا، آیدینلاریمیزین بو سایاق تدبیرلرده اشتیراکی استعمارزده اورتادوغوداکی رسمی روایتین اؤرت-باس ائتدییی یئرلی باخیشلارین اورتایا قویولماسیندا، دولاییسی ایله بؤلگه سورونلاری‌نین و گیزلی گوجلری‌نین داها گئرچکچی بیچیمده تانیدیلماسیندا اولدوقجا اؤنملیدیر.
رقیه خانیم کبیری‌نین چیخیشی هم بو باغلامدا، هم بیر قادین و بیر ائتنیک تورک یازیچی اولاراق قاتمرلی بیر ظولمده داها دزآوانتاژلی بیر دورومدا بیر یئته‌نه‌یین (استعدادین) نئجه دیرچلدییینی آنلادان اسپسیفیک (مخصوص) بیر روایت اولدو.
کولتورل سوی‌قیریمین ان آجیناجاقلی یؤنو منجه بو سایاق یئته‌نکلرین ایچ سؤمورگه‌لرین آسیمیلاسیون پولیتیکالاری سونوجوندا بارامادا ایکن یاشامالارینا سون قویولماسیدیر. رقیه خانیم بو بارامانی یاریب اؤز من‌لییی‌نی (mənliyini) دیرچلده بیلن نادیر یئرلی آیدینلاردان بیری اولاراق بو «حکایه»سینی سون درجه یالینلیق و صمیمیتله اورتایا قویدو. بو یاشانتی، بوس-بوتون امکانلاردان یوخسون اولدوغونا باخمایاراق، بوتون انگل‌لره رغماً اؤز گؤبک باغینی اؤزو کسن یوزلرجه «ایکینجیل یوردداش» حکایه‌چیسی‌نین تیپیک روایتی‌دیر. بو یاشانتی‌نین بیر باشاری حکایه‌سینه دؤنوشمه‌سی‌نین رسمی باراژلارین (سدلرین) آرخاسیندا نطفه‌ده بوغولان نئچه-نئچه یئته‌نه‌یین دوغرولماسینا اومود اولاجاغینی، بو بیریکمیش (توپلانمیش) کولتورون دونیا چاپیندا بیر آخیما دؤنوشمه‌سینه اؤن‌آیاق اولاجاغینا اینانیرام. ده‌یرلی رقیه خانیم کبیری‌یه اورتاق آجیلاریمیزا متین بیر سؤیلمله ترجومان اولدوقلاری اوچون درین منت بورجلویوق.
بو طرزده و بو سطحده ایلک ائتکینلیک‌لردن ساییلماسینا باخمایاراق تدبیرین آخیشی اولدوقجا پئشه‌کار ایدی. ترجومه‌چیلر اوستالیقلا گؤره‌وینی یئرینه گتیردی. منی فرحلندیرن باشلیجا اولایلاردان بیری ده رسمی ساحه‌نین دیشینا ایته‌له‌نن تاریخی یئرلی بیر دیلین نئجه ائورنسل بیر دیلله یاناشی سسلندیریلمیش اولماسی ایدی. یورد دیشینداکی (خاریجده‌کی) گنجلیییمیزین، اؤزللیکله ده قادین آیدینلاریمیزین بونجا قیسا بیر زاماندا بو یئتکین آنلاییشا و بو اولغون ایفاده باجاریغینا اولاشمیش اولدوغونو گؤرمک آیریجا سئویندیریجی ایدی. بو بیریکیمین بیر آخیما دؤنوشه‌جه‌یینه دایر اینانجیم تامدیر.
امه‌یی کئچن هرکسی -اؤزللیکله اؤن سیرادا اولان قادینلاریمیزی- اورکدن تبریک ائتمک گرکیر.
دوکتور اعظم احمدی یازیر:
ایلک منیم اوچون رسمی و البته آکادمیک اورتامدا بئله بیر دانیشیغین اولماسی‌دیر. بیزیم هر زامان طرد اولموش بیر قوروپ کیمی، توپلاندیغیمیز توپلانیتلار غیررسمی اولوبدور. یعنی داها چوخ دوستلوق و آرخاداشلیق کیمی اوتورملار و صؤحبت‌لر ایچینده مسئله‌لریمیزی مباحیثه ائتمیشیک.
ایکینجیسی، بئله بیر رسمی اورتامدا هیچ بیر زامان متکلم-وحده اولمامیشیق. یعنی معمولاً بیزیم دردیمیزی دانیشان اولسا بئله، مطلق بیر مخالیف ده اولوب و بیزیم دوشونجه‌لریمیزی الشدیریبدیر. البته کی الشدیرمک یاخشی‌دیر، آنجاق بیزی الشدیرنلر بیزه قدرت موضع‌سیندن باخیرلار. یعنی هم بیزی گئری قالمیش بیر دوشونجه تمثیلچی‌لری گؤستریرلر، هم ده بیزیم ایستکلریمیز آذربایجان و تورکیه دؤولتی‌نین ائتدیکلری و یا ائده‌جکلری ایله یارغیلانیر.
آکتیویست و سیاسی فعال اوغوز تورک یازیر:
سایغی‌ده‌یر رقیه خانیم کبیرینی چوخ اوزون سوره‌دن بری تانییب، بعضی رومان و حکایه‌لرینی اوخوموش اولسام دا، ایلک دفعه بو پروقرامدا زوم اوزه‌ریندن جانلی یاییندا گؤرمه شانسیم اولدو. بو گؤروشمه و سؤیله‌شی تورونتو اونیورسیتهسینین یاخین و اورتادوغو دپارتمانیندا سایین لاله خانیم جوانشیرین وتورونتو اونیورسیته‌سی بنیه‌سینده فعالیت ائدن تورک آراشدیرمالارینی گلیشدیرمه درنه‌یی‌نین تشبوسو ایله دوزنلنمیشدی. منه گؤره، گونئی آذربایجان آیدینلارینی تمثیل ائدن قادین یازار و شاعیرلر آراسیندا رقیه خانیم کبیری‌نین آدی پارلاق‌دیر. او آذربایحان میللی حکومتی‌نین ایلکه‌لرینه باغلی بیر گونئی آذربایجان یازاری کیمی قارشیمیزا چیخیر. آذربایحان تورکجه‌سینده یازدیغی اوچون، قادین حاقلارینی، آنادیلی حاقلارینی و عمومیتله اینسان حاقلارینی اؤز یازیلاریندا عکس ائتدیردیی اوچون دفعه‌لرله حکومت طرفیندن سورغولانمیشدیر. اینانیرام کی، رقیه کبیری کیمی یازلار و آیدینلار اؤز حیاتلاری سوره‌جینده ده‌یرلندیریلمه‌لی و یوکسلتیلمه‌لی و یازیلاری هر گونئی آذربایجانلی‌نین ائوینده بولونمالیدیر. معاصیر گونئی آذربایجان یازارلاری، شاعیرلری، دوشونورلری و سیاستچیلری هر تورلو دستکلنمه‌لیدیر.
چوخ یارارلی و بیلگی دولو اولان بو توپلانتینی دوزنله‌دییی اوچون اورونتو اونیورسیته‌سینه، تورک آراشدیرمالارینی گلیشدیرمه درنه‌یینه و یاخین و اورتادوغو دپارتمانینا اؤزللیکله سایین دوکتور لاله جوانشیره تشکور ائدیرم.
داها دا وئریملی و یارارلی پروقراملار اومودو ایله!
شاعیر، یازیچی و مترجیم نیگار خیاوی یازیر:
بئله مصاحیبه‌لری باشلاتدیغینیز اوچون چوخ تشکور ائدیرم. ادبیاتیمیز اوچون اولدوقجا لازم و فایدالی اولدوغونو دوشونورم. ادبیاتیمیز قوروق-قایتاقلی و قووالا-قاچدی بیر دورومدا اولموش چوخ زامانلار. هر هانسی بیر دؤولت و رسمی اورقان طرفیندن رسمی اولاراق تانینمایان بیر ادبیات اولموش، بو اوزدن بو کیمی چالیشمالار ادبیاتچیلارین مئديا و اؤزللیکله مخاطب طرفیندن قارشیلیق آلدیغینی گؤستریر، هم ده گنج ادبیاتچیلارا اومود وئریجی بیر اورتام یارانیر.
خانیم کبیری بیر یازارین، اؤزللیکله قادین یازارین زور دوروملارینی یاشادیغیمیز محیط‌ده آچیق شکیلده دانیشیب پایلاشدی. نه یاخشی کی، خانیم کبیری کیمی یازیچیلاریمیز اوسانیب یورولمادان دیللرینی و یازی طرزلرینی هر زامان گوجلندیرمه‌یه چالیشیب، ده‌یرلی اثرلر یارادیب ادبیاتیمیزا پای وئریرلر. خانیم کبیریدن داها گوجلو اثرلر گؤره‌جه‌ییمیزه اینانیرام. منه بو فرصتی وئردییینیز اوچون تشكور ائديرم.
تورونتو اونیورسیته‌سی چالیشانی جروم اسکالی یازیر:
تورکجه ترجومه‌سی:
سئوگیلی لاله،
منی رقیه کبیری ایله اولان دانیشیغا دعوت ائتدیینیز اوچون چوخ تشکور ائدیرم! گئرچکدن آیدینلادیجی بیر دانیشیق ایدی. او بیر آذربایجانلی- ایرانلی اولاراق یازماق و نشر ائتمک قونوسوندا قارشیلاشدیغی بیرچوخ چتینلیک حاققیندا مباحیثه ائدرکن مفتون اولموشدوم. آیریجا، منیم قاتیلمامی مومکون ائدن مکمل ترجومه اوچون ده تشکورلریمی ایفاده ائتمک ایسته‌ییرم.
سایغیلاریملا،
جروم اسکالی
اینگلیسجه یازیسی:
Dear Lale,
Thank you so much for inviting me to the talk with Roghaiye Kabiri! It was truly eye-opening!
I was enthralled by her discussion of the myriad challenges she faces writing and publishing as an Iranian Azerbaijani author.
I would also like to express my appreciation for the excellent interpreting provided, making my attendance possible.
Warm regards,
Jerome Scully
دوکتورا آدایی سئویل سلیمانی یازیر:
تورکجه گئنیشلدیلمیش ترجومه‌سی:
خانیم کبیری‌نین پروقرامی مختلیف آچیلاردان اؤنملی ایدی. او، آنادیلی مکتب‌لرده یاساقلانمیش بیر آزینلیق تورک قادین یازاری اولاراق دیره‌نیشی و قرارلیلیغی تمثیل ائدیر. آنادیلینده رسمی ائییتیم آلما اکسیک‌لیینه باخمایاراق، تجروبه‌لرینی و مجادله‌لرینی جسورجاسینا یازیلاری ایله ایفاده ائدیر و اونون سؤیله‌دیکلری، اؤز وطن‌لرینده حاشیه‌یه ایته‌لنمیش تورک یازارلارین دانیشیلیب سؤیله‌نیلمه‌میش حکایه‌لری‌نین اثباتی اولاراق قارشیمیزا چیخیر. کبیری‌نین اثرلرینه دقتلی باخیلدیغیندا، اونون اؤز اثرلری ایله کولتور و دیل حاققینی گئری قازانما و سؤمورگه‌سیزلشدیرمه سوره‌جینی باشلاتمیش اولدوغونو گؤروروک.
کبیری‌نین تورونتو اونیورسیته‌سینده‌کی دانیشیغی‌نین مرکزینده اؤز فردی حیات یولچولوغونون حکایه‌سی وار ایدی. بو حکایه‌لر اونو دینله‌ینلر اوچون گوجلنمه‌یی اؤرنکله‌ین بیر روایت اورتایا قویوردو. ۴۰ یاشیندا آنادیلی ایله یئنیدن باغلانتی قورماق اوچون درین بیر آختاریشا باشلاماسی، بو یولدا گئدرکن اؤزونو کشف ائتمه‌سی و بوتون بونلارین اونون اثرلرینی یازماسیندا بیر کاتالیزور رولو اویناماسی چوخ ائتکیله‌ییجی ایدی. عینی زاماندا بو حکایه‌لر الهام وئریجی ایدی و دیلینی و کیملییی‌نی گئری قازانمانین ده‌ییشدیریجی گوجونو گؤستریردی.
کبیرینی دینله‌دیکجه اوخودوغوم رومانلارینی دوشونوردوم. یازیلارینداکی مجادیله، دیره‌نیش و دایانیقلیق تمالاری ایله بیرلیکده سؤمورگه‌دن دیل واسطیه‌سی ایله قورتولماق مسئله‌سی ذهنیمده جانلانیردی. چونکو اصلینده بونلار اونون رومانلاری‌نین تملی‌دیر منجه.
او اؤز وطنینده رسمی تانینمایان بیر دیلده یازماغی سئچیب و بونونلا دا دیلسل اؤته‌کی‌لشدیرمه‌یه (linguistic marginalization) مئیدان اوخویاراق، دیلی‌نین و کولتورونون ایتیریلمیش اقتدارینی اؤز رومانلاریندا یئنیدن قورماغی باشاریر. یازیلاری یوردونون، اؤزونون، دیلی‌نین و گئرچک من‌لییی‌نین حکایه‌سینی اوخوجولارینا آنلادیر.
اینگلیسجه یازیسی:
Ms. Kabiri’s program holds significant importance on multiple fronts. As a minority Turkish woman writer whose mother tongue was banned in schools, she represents resilience and determination. Despite lacking formal education in her native language, she boldly expresses her experiences and struggles through her writings. Her voice resonates as a testament to the untold stories of Turkish writers marginalized within their own homeland. Through her work, Ms. Kabiri spearheads a process of decolonization, reclaiming the right to cultural and linguistic expression. Central to her program is the poignant narrative of her personal journey, a narrative that epitomizes empowerment. At the age of 40, she embarked on a profound quest to reconnect with her mother tongue, a journey that served as a catalyst for her self-discovery and artistic authenticity. Her journey is not only touching but also inspirational, illustrating the transformative power of reclaiming one’s language and identity.
Her writing embodies a profound act of decolonization, encapsulating themes of struggle, resistance, and resilience. She chooses to write in a language that lacks official recognition in her homeland, defying linguistic marginalization and reclaiming cultural autonomy. Her writing tells the story of her homeland, herself, her language, and her true self.
Sevil Suleymani
ائل بیلیمی قورومونون باشقانی علیرضا صرافی یازیر:
خانیم کبیری‌نین پروقرامینی سیزین باشقا پروقراملارینیزا گؤره فرقلندیرن شئی، اونون داها یوکسک آلاندا یعنی آکادمیک آلاندا اجرا اولماسی و عینی زماندا اینگلیسجه‌یه چئوریلمه‌سی ایدی.
خانیم کبیری چوخ گؤزل و متانتلی دانیشدیلار و اؤزلرینی آلچاق کؤنوللولوک ایله تقدیم ائتدیلر. پروقرامین اَن یاخشی و جذاب یئرینی سئچمک چتیندیر، آما ان دویغوسال یئری بونلاری دئدییی یئر ایدی: «آنادیلده تحصیل آلمایان بیزه یازماق نه قدر چتیندیرسه، اوخوجویا دا اوخوماق بیر او قدر چتیندیر. منیم اؤز اوشاقلاریم یازدیغیم کتابلارین هئچ بیرینی هله ده اوخومویوبلار.»
ترجومه‌چیلر تورکان و سارا باشاریلی بیر ایشه امضا آتدیلار. اونلاردان تورکان بیر پئشه‌کار مترجم کیمی اؤزونو آپاردی، او هئچ ده قیسا اولمایان بیر دانیشیغی تمامی ایله یادداشیندا ساخلاییب، عینی ایله ترجمه ائدیردی.
دوکتور ناصیر علیزاده یازیر:
من ایلک دفعه اولاراق بیر باتی اونیورسیته‌سینده بیر گونئیلی تورک یازارین آغیرلاندیغینی گؤردوم. بونا تای باشقا پروقراملار اولموشسا، منیم خبریم یوخدور. خانیم کبیری دوروشو، سؤزلری‌نین ایچرییی، صمیمیتی و بیلگیسی ایله پارلاق بیر دانیشیق آپاردی. قادین یازیچی، تورکجه‌میزین یازاری و دوشونجه‌سی اوچون بدل اؤده‌میش بیر شخصیت اولماسی دوغاللیغی ایله بیرلشینجه منی شخصا ائتکیله‌دی. منجه اوبیری دینله‌ییجی‌لر ده اونو هیجانلا دینله‌دیلر.
پروقرامین نئچه باخیمدان اؤنمی وار ایدی. بیرینجیسی، داها اؤنجه توخوندوغوم کیمی آلت قونوما قویولموش دیلیمیزین بیر یازاری‌نین بیلیمسل بیر اورتامدا آغیرلانماسی دیللرآراسینداکی بو گوج و قونوم سیرادوزنی‌نین (هیرآرشیسی‌نین) نه قدر دوغرو و مشروع اولدوغونو سورغولاماغی باشاردی. بو یالنیزجا دیلیمیز اوچون اؤنم داشیمیر، دیلیمیزده یازان باشقا یازارلاری دا تشویق ائتمه آچیسیندان اهمیتلی‌دیر. ایکینجیسی، بو کیمی دانیشیقلار دونیادا آکادمیک چئوره‌لرده دیلیمیزین و یازارلاریمیزین اؤنمینی و سایغینلیغینی آرتیرا بیلر. آیریجا، دیلیمیزده‌کی یازیلار و یازارلارین اولوسلارآراسی (بین الملل) آکادمیک چئوره‌لرده آغیرلانماسی داها گئنیش بیر کوتله‌یه چاتدیریلارسا، خالقیمیزین دا اؤزگوونی (اعتماد بنفس) آرتار. خالقا چاتدیریلماسی اوچون دانیشیق اونلارجا قیسا بؤلوم‌لره آیریلاراق سوسیال مئدیادا پایلاشیلا بیلر. اوچونجوسو، دانیشیغین آرخاسیندا بیر اورتاق ایشین و امه‌یین اولدوغو بللی ایدی. بونا سایغی دویماماق، تکرارلانارسا بو ایشی باشارانلارا گوونمه‌مک و جدی‌یه آلماماق ایمکانسیزدیر. اورادا اولان شخص‌لر هانسی اؤلکه‌دن اولارلارسا اولسونلار، بیزیم قونوموزا فرقلی بیر ذهنیتله یاخلاشاجاقلار. آنجاق بونون دوامی گلمه‌لیدیر. دوردونجوسو، ایش‌بیرلییینده اولان بیلگیلی، دیل یئتیسی اولان و سایغین گونئیلی بیر قادین اکیبی پارلادی. پروقرام اوست دوزئیده پلانلانمیشدی، سورولار یئرینده ایدی، چئویریلر منیم گؤردویوم ان گؤزل چئویریلردن بیری ایدی و خانیم کبیری ده دئییلمه‌سی گرکنی دانیشیلماسی گرکدییی کیمی سوندو.
من آزیندان یوزلرجه بئله پروقرام ایزله‌میشم. اوزون سؤزون قیساسی، بو گؤردویوم ان ائتیکیله‌ییجی و اوستاجا دوزنلنمیش اولانلاردان بیری ایدی. ترجومه‌لره گلینجه، دانیشیق قدر گؤزل و یئرینده ایدی. تورکان و سارا خانیمین بو ایشده تجروبه‌لری اولوب-اولمادیغینی بیلمیرم، اما قصورسوز و پروفسیونال بیر ایش چیخارتدیلار.
خانیم کبیری‌نین دانیشیغی‌نین ایچرییینه گلینجه، دانیشیغین اؤزو توپلوموموزو و دیلیمیزی آنلادان بیر اؤیکو (حکایه) ایدی. اؤزللیکله دانیشیقدا کئچنلر اونون میلتی و دیلی اوچون بدل اؤدمیش سایغین بیری اولدوغونو گؤستردی. بو شخصیـت، دانیشیغین ایچرییی، بیلیمسل اولوسلارآراسی اورتام، گؤزل ترجومه و پروقرامین ماراقلی آخیشی ایله بیرآرایا گلدییینده گؤزل حیس‌لر و ذهنیت‌لر یارتدیغینی دوشونورم. کبیری میلتیمیزین قولاق آسماغا، آنلاماغا و اؤیرنمه‌یه ده‌یر بیر حکایه‌سی اولدوغونو گؤستردی. حکایه‌سی اولمایان اینسان و میلت باتیب گئتمه‌یه محکومدور. کبیری بیزیم دیلمیزده‌کی بیزیم یاشام، دوشوش و دیره‌نیش حکایه‌لریمیزین دونیایا آنلاتماغا ده‌یه‌جه‌یینی، وار اولانلارا بیر شئی اکله‌یه‌جه‌یینی و اؤزگون، یئرل و دوغال اولمانین یانیندا باشقا میلت‌لر و اینسانلارا دا پای وئره بیله‌جه‌یینی گؤزلر اؤنونه سرمیش اولدو.
شاعیر و قادین حاقلاری آکتیویستی فرانک فرید یازیر:
خانم کبیری چوخ مصمم و قادینلیغینا هر باخیمدان یییه دوران بیر خانیمدیر. یازیب یاراتدیقلاریندا دا، لاپ قیسا اورک یازیلایندان ویا یالنیز بیر قونویا توخانماق حدینده یازیلاریندان توتدو کتابلارینا کیمی، شخصی و اجتماعی حیاتینا تای بو مسئولیت حیسینی گؤرمک اولور. اونون بو دانیشغیندا دا عینی اؤزللیک گؤزه گلیردی.
پروقرامین اَن یاخشی یئری خانیم کبیری‌نین دانیشدیغی قونولارین، ایستر اوز حیاتیندان دانیشاندا ایستر یازیلاریندان دئینده، اوست-اوسته دوشمه‌سی ایدی. او هرنه‌یی چوخ ییغیجام و تام قونویا دوغرو سوندو، هئچ بیر شکیلده جایمادان و منم-منم دئمکدن اوزاق!
پروقرامین ان چکیجی یئری ده چئویرمه‌لرین _دیلمانجلارین دئسک داها دوغرو اولار_ بئله اوزمان اولماسی ایدی. اوزون-اوزون سؤزلری ییغیب-ییغیب او شکیلده ایتی و دوغرو-دوزگون چاتدیرماسی اینسانی شاشیردیردی. اؤزو ده چوخ سلیس و آیدین اینگلیسجه ایله! من تعجبله‌نیردیم. مادام کی سؤزلر آیری دیله چؤنور، نییه خانم کبیری سؤزلرین قیسا بؤلوملرده دئمیر. سونرا گؤردوم تورکان خانیمین فرقلی بیر قابلیتی وار.
هامیزا، هابئله خانم کبیری‌یه عشق اولسون! بئله برنامه‌‌لرین قورلماسی چوخ اؤنملیدیر. یازماق، قادینلیق، آزینلیق و بونا تای بیر-بیرینه هؤرولموش یؤنلری بیر آرایا گتیریب، اونلارا معروض قالان کس‌لرین سسلرین و سؤزلرین ماراقلیلارینا چاتدیرماق مهم ایشلردن بیری‌دیر.
دوکتور هاجر کبیری یازیر:
پروقرامین بیلدیریسینی گؤردویوم آن، قارماقاریشیق دویغولارا بوروندوم. بیر تورک قادین، بیر فمینیست و بیر خویلو اولاراق قادین یازاریمیزین سسینی دونیانین دیگر اوجوندان ائشیتمک نه قدر یابانجی و تانینمادیق بیر دویغو ایدی! دوغروسو، بیلدیرینی گؤردویوم آن سئوینمکدن داها چوخ، قورخموشدوم بلکه! یوز ایللیک ایچ سؤمورو، آسیمیلاسیون، یابانجیلاشدیرما و آتاأرکیللیک نئجه ایچیمه/ایچیمیزه اینجه-اینجه ایشله‌میشدی! قورخموشدوم چونکو بیزدن بیر قادین، بیر تورک قادین، بیر تورک قادین یازار کسیلمیش دیلیمیزه، أزیلمیش کیملیگیمیزه و اونوتدورولموش تاریخیمیزه رغمن، سسیمیزی بئنیمیزین دیوارلاری‌نین زیندانیندان آزاد بوراخاجاقدی. گؤره‌سن براهنی بو پروقرامی گؤرسیدی «روزگار دوزخی آقای آیاز»ین حیاتینی ده‌ییشدیررمیدی؟! بلکه آرتیق آیاز، قارداشینی پارچالامازدی، دیلینی کسمزدی…!
رقیه کبیرینی اوزون زامان ایدی تانییردیم. ایللر اؤنجه‌کی سیاسی فعالیت‌لریندن خبریم وار ایدی. اما ۸ مارت ۱۳۸۶-جی ایل یئنی بیر باشلانغیج ایدی. تبریز اونیورسیته‌سینده ایلک ۸ مارت قوتلاماسی اولدو. اوردا دونیا قادین یازار و شاعیرلریندن بیر سرگی آچدیق. اونیورسیته‌نین باسقیلاری‌نین اورتاسیندا، رقیه کبیری‌نین سرگی‌یه گلمه‌سی نه بؤیوک بیر دستک ایدی. نه غرورلاندیریجی بیر آن ایدی. ایندی دوشونورم، او سرگی بیر داها دوزنلنسه، رقیه کبیری‌نین ده یازیلاری او سرگیده اولاجاق. گؤره‌سن بیر ۸ مارت گونونده، تورک قادین یازارلاریمیزدان بیر سرگی آچا بیله‌جه‌ییک‌می؟!
رقیه خانیمین تورکجه یازدیغینی اؤیرنینجه سانکی آرامیزداکی یاخینلیق داها دا گوجلنمیشدی. بیزیم فامیلده هرکس اوشاقلاری ایله فارسجا دانیشاردی. من ده ایلک فارسجا ایله دیل آچمیشدیم. آنادیلیم تورکجه، منه هئچ بیر زامان وئریلن بیر میراث اولمادی. او هر زامان بیر اؤزلم، ایتیریلمیش بیر میراث اولدو. اوشاقلیغیمی آذربایجانا باغلایان بیر تک صمد بهرنگی وار ایدی و ایندی، فارسجا دانیشانلارین سسی‌نین آراسیندان، تورکجه یازان بیر قادین سسینی یوکسلتمیشدی. گؤره‌سن ویرجینیا وولف آنادیللری چالینمیش قادین یازارلاری گؤرسیدی، «اؤزونه عاید بیر اوتاق» کیتابی‌نین آدینی ده‌ییشدیررمیدی؟
پروقرام باشلادی. هیجان و قورخو ایله پروقرامی دینله‌مه‌یه باشلادیم. توکلی طرقی ده دینله‌ییجیلرین آراسیندا ایدی. «تجدد بومی» کیتابیندا سورکلی ایراندا فارسجایا نئجه اوستونلوک وئریلدییینی یازان آراشدیرماجی، ایندی بو پروقرامدا او اوستونلویون نئجه ییخیلاجاغینا شاهید اولاجاقدی. پروقرامین دیلی‌نین تورکجه و اینگیلیزجه اولماسی بلکه اونا یوز ایلدیر اؤز توپراقلاریندا، بیر یابانجی دیلده تحصیل آلماغین، آنادیلیندن فرقلی باشقا بیر دیله میلی دیل دئمه‌یین نه قدر آجی اولدوغونو آنلادیردی. گؤره‌سن اسپیواک بو پروقراما قاتیلسایدی، أزیلنلرین سسینی ائشیده‌جک‌میدی؟
رقیه خانیم دانیشماغا باشلاییر. صمیمیتی و متواضع بیلگه‌لییی بو پروقرامین چوخ فرقلی اولاجاغیندان خبر وئریر. بیر تورک و قادین یازار اولاراق تجروبه‌لریندن سؤز ائتدییینده، گؤزومون قاباغیندان اوشاقلیغیم و فارسجا دانیشماق زوروندا قالان تورک اوشاقلاری کئچیر، تحصیله و اومودلارینا گؤزلرینی یومماق زوروندا قالان قیز اوشاقلاری! نه قدر یالنیز اولدوغوموزو حس ائتدیم، رقیه خانیم اونو دستکله‌ین آناسیندان سؤز ائلیه‌نه قدر. آذربایجان میلّی حکومتی دؤنمینده تورکجه تحصیل آلماق امکانی اولان بیر قادین، نجیبه خانیم! دئمک میلی حکومتیمیز هله یاشاییردی؛ رقیه خانیمین آناسیندا، رقیه خانیمین اثرلرینده و بیزده!
سؤمورو قارشیدی فمینیست ادبیاتین دا آماجی بو دئییلمی ایدی؟! اومودو اویاندیرماق. آرتیق ایچیمده‌کی قورخونون یئرینی اومود آلمیشدی. بیر ایللیک میلی حکومتیمیز، هشتاد ایل مفکوره‌سینی بیر قادینین ایچینده یاشادا بیلمیش ایسه…
گؤره‌سن پیشه‌وری بو پروقراما قاتیلسایدی، آذربایجان درگیسینده نه یازاردی؟!
دونیادا تورک اولماق چتین بیر ایش‌دیر؛ هله بیر تورک قادینی اولساز، هله اؤز آنادیلینیزده یازماق ایسته‌سز، یالنیزلیغا محکوم بوراخیلاجاقسینیز. گؤرونمه‌مک، ائشیدیلمه‌مک ایله تهدید ائدیله‌جکسینیز. گؤرونمه‌ین، اوخونمایان، ائشیدیلمه‌ین بیر یازار وار اولا بیلرمی؟! بیر اینسان وار اولا بیلرمی؟! اصلینده بیزی آنادیلیمیزده یازدیغیمیزدا، یوخ اولماق، سیلینمک، اونودولماق ایله تهدید ائدیرلر. رقیه خانیم بئله بیر تهدیده قارشی دوردو و یازدی. یازماق، تاریخه وارلیغیمیزین گؤسترگه‌سی اولاراق بوراخدیغیمیز درین بیر جیزیقدیر، بیر یارادیر!
لاله خانیم، تورکان، سارا و بو پروقرامین دوزنلنمه‌سی اوچون امه‌یی کئچن توم قادینلاریمیز، یالنیز اولمادیغیمیزین، ائویمیزین دؤرد دیواریندا محبوس اولمادیغیمیزین اومودونو جانلاندیردیلار. بو بیر ایلک ایدی، اما سون اولمایاجاق! بیر دینله‌ییجی، ایرانداکی تورکلرین دورومونو ایللرجه سؤمورو آلتیندا قالان هیندوستانین دورومونا بنزه‌دییینی سوروشموشدو. دوغرو، بیز یوز ایلدیر ایچ سؤمورویه قارشی مباریزه آپاریریق. اما آرتیق بیلیریک کی هم دانیشاجاییق، هم ائشیدیله‌جه‌ییک!
دوکتور صبور کبیری یازیر:
هر شئیدن اؤنجه دئمه‌لییم کی، پروقرامی باشدان سونا غرورلا دینله‌دیم و چوخ ذؤوق آلدیم.
پروقرام، ایراندا رسمی سؤیله‌مین باسقیسینا معروض قالان و مخالیف سؤیله‌مین ایچینده ده یئر تاپا بیلمه‌ین سسلرین دیللندیریلمه‌سی باخیمیندان چوخ اؤنملی ایدی. اؤزللیکله ده آکادمیک ماهیتده و اینگلیسجه-تورکجه اولماسی پروقرامی داها دا ده‌یرلی قیلمیشدیر.
یازیلاریندا ایرانداکی آسیمیلاسیون سیاستلرینه بؤیوک اؤلچوده یئر وئرن رقیه کبیری‌نین دویغولارینی و سسینی دویورماسینا، بئله بیر پروقرامین وسیله اولماسی چوخ ده‌یرلی ایدی. ایراندا بیر «تورک» «قادین» «یازار» اولاراق چئشیدلی باسقی سیستملرینه معروض قالان، یازیلاری ایله و دوروشویلا بوتون بو باسقیلارا مئیدان اوخویان، ازیلنلرین سسی اولان رقیه کبیری، بو پروقرامدا فرقلی آچیلاردان ایراندا اؤزللیکله تورک قادینلاری‌نین گونلوک یاشامدا قارشیلاشدیقلاری اذیت‌لرین ترجومانی اولدو. صمیمیتی، ساکینلییی، جسارتی و اینانج دولو سؤزلری ایله یاشادیقلارینی و یاشادیقلاریمیزی دیللندیردی.
رقیه کبیری ایراندا یازماق و یاراتماق یولوندا اولان انگل‌لره باخمایاراق آنادیلده یازماغا و توپلومسال مسأله‌لره آغیرلیق وئرمه‌سی باسقین سؤیله‌مین اپیسدمیک شدتینه، آسیمیلاسیون پولیتیکاسینا، کولونیال ذهنیته و اونون دایاتمالارینا قارشی بیر تورک قادین دیره‌نیشینی سمبولیزه ائتمکده‌دیر.
بیزه دوشن، کیتابلارینی اوخوماق، آکادمیده یازیلارینی چالیشماق و فرقلی دیللره چئوریلمه‌سینی ساغلاماق اولار.
باشدا رقیه کبیری‌یه، امه‌یی کئچن بوتون هرکسه ایچدن تشکورلریمی بیلدیرمک ایسته‌رم.
تورونتو اونیورسیته‌سی اورتادوغو کیتابخاناسی بؤلوم باشقانی بلیر کونتز یازیر:
تورکجه چئویریسی:
یازیچی رقیه کبیری‌نین سونومو دیل باسقیسی‌نین آزینلیق دیل منسوبلارینا تأثیرینه ایشیق توتان بیر اؤرنک ایدی. خصوصیله دقت چکن نقطه، خانیم کبیری‌نین آنجاق 40 یاشیندا اؤز آنادیلی اولان آذربایجان تورکجه‌سینده یازماغا باشلاماسینی و اؤز اوشاقلاری‌نین ابتدایی و یا اورتا مکتبده (راهنمایی) بو دیلی اؤیرنمه‌دیکلری اوچون اونون آذربایجان تورکجه‌سینده یازدیقلارینی اوخومادیقلارینی آچیقلاماسی ایدی. ائله‌جه ده، خانیم کبیری‌نین حاضیردا اورمو گؤلونده باش وئرن چئوره فلاکتی‌نین داها دا شدتلندیینی سؤیله‌مه‌سی و فارس حاکمیتی آلتیندا اولان مرکزی حکومتین، اورمو گؤلو اطرافیندا یاشایان آذربایجان تورکلری‌نین قایغیلارینا محل قویماماسی ایله باغلی فیکیرلری ده آدینلادیجی ایدی. بئله‌لیکله بیز دیل باسقیسی و اکولوژیک قایغیلار کیمی مؤوضوعلارین نئجه قارماشیق بیر شکیلده باغلانتیلی اولدوغونو گؤره بیلیریک. خانیم کبیری‌نین دانیشیغی، هامی اوچون مشترک بیر گله‌جک وعد ائدن بیر دونیا آدینا، خوش‌گؤرونون (تولرانس) و قارشیلیقلی بیر آرادا یاشاماغین تک جواب اولدوغونو گؤسترن نت بیر چاغیری ایدی.
اینگلیسجه یازیسی:
The presentation by the author Roghaiye Kabiri was an illuminating example of the effects of language suppression on minority linguistic groups. Particularly striking was Madame Kabiri’s revelation that she only began writing in her own language of Azerbaijani Turkish at the age of forty and that her own children are unable to read her writing in Azerbaijani Turkish because they had never been taught to do so in primary or elementary school. Also illuminating was Madame Kabiri’s assertion that the environmental disaster currently unfolding in Lake Urmia is exacerbated because the Persian-dominated central government neglects the concerns of the Azerbaijani Turkish minority who live around Lake Urmia. In this way, we can see how matters such as language suppression and environmental concerns are intricately connected. Madame Kabiri’s talk was a clarion call on how tolerance and mutual coexistence are the only answers for a world which should herald a common future for all.
Balir Kuntz
رومان و حکایه یازاری فریبا وفی یازیر:
تورکجه ترجومه‌سی
منیم مارت آیی‌نین ۱۲-ده‌کی پروقراما قاتیلما شانسیم اولدو. پروقرام قورولوش و فورم آچیسیندان چوخ پروفسیونال ادراه اولونموشدو. سوال-جاوابلار زامانلانمیشدی و چوخ دقیق ایدی. چتین بیر ایش اولان ائش‌زامانلی (همزمان) ترجومه، اعلا بیر شکیلده حیاتا کئچیریلدی.
محتوا آچیسیندان جلسه چوخ فایدالی و آیدینلادیجی ایدی. چونکی یازار شعار و پروپاقاندا تله‌سینه دوشمه‌دن، دقیق و شفاف بیر دیل ایله یازماق آلانینداکی تجروبه‌لریندن دئدی. آنا دیلینده یازان بیر قادین یازار اولاراق هانسی چتینلیک‌لر ایله قارشی-قارشییا اولدوغوندان دانیشدی و محدودیت‌لر سببی ایله هانسی فرصت‌لرین الدن گئتدیینی وورغولادی. یازار بوتون بونلاری بیر ناغیل دانیشان کیمی، ملموس و تصور ائدیلیر بیر شکیلده، سؤزو اوزاتمادان دیله گتیردی. او، آتاأرکیل بیر توپلومدا یارادیجی ایش گؤرن قادینین وضعیتینی آنلاتماق اوچون، اؤزونون یاشادیغی تجروبه‌لردن یولا چیخدی. ائوده جدی‌یه آلینمادیغیندان، ایش یئرینده اعتیناسیز یاناشمالاردان و ایرانین اطلاعات اداره‌سی طرفیندن مواخیذه ائدیلیب، مدنی فعالیت‌لری اوجباتیندان سورغولانماسیندان دئدی و منجه قولاق آسانلاری اؤزو ایله تجروبه‌لری‌نین درینلیکلرینه آپارماغی باشاردی.
فارسجا اصلی
من شانس این را داشتم که در برنامه تاریخ …. حضور داشته باشم. از نظر شکل و فرم بنظرم برنامه بسیار حرفه ای مدیریت شده بود. سوال و جواب ها زمان بندی شده و بسیار دقیق بودند. کار دشوار ترجمه همزمان، خیلی عالی صورت گرفت.
از نظر محتوا جلسه بسیار مفید و روشنگر بود از این جهت که نویسنده بدون اینکه در دام شعار و پروپاگاندا بیفتد با زبانی دقیق و شفاف از تجربه خودش در عرصه نوشتن گفت. این که به عنوان زن نویسنده ای که به زبان مادری می نویسد چه دشواری هایی دارد. او یاداوری کرد که چه فرصت هایی به خاطر محدودیت ها از دست می رود. نویسنده همه این ها را همچون یک قصه گو، ملموس و عینی و بدون لفاظی بیان کرد. او از تجربه های زیستی اش برای بیان وضعیت زنی که در جامعه مردسالار کار خلاقه می کند کمک گرفت. از جدی گرفته نشدن در خانه تا مورد بی مهری واقع شدن در محل کار و مورد مواخذه و بازجویی قرار گرفتن از طرف اداره اطلاعات به خاطر اعتراض مدنی خود گفت و بنظرم موفق شد شنوندگان را با خود همراه کرده و آنها را تا حد امکان به دل تجربه خود ببرد.
