کیچیک چیین‌لرده بؤیوک یوک؛ زنجاندا 400 اوشاق ایشچی‌نین اولدوغو معینله‌شیب – اتک‌یازی
زنجان ویلایتی‌نین ریفاه ایداره‌سی‌نین (بهزیستی) مودیرینین وئردیگی معلوماتا اساساً کئچن ۷ ایل عرضینده زنجاندا ۴۰۰ ایشچی اوشاق معین ائدیلیب. اوشاق‌لار آز یاش‌لاریندا چتین ایش شرط‌لرینده چالیشاراق عایله‌لرینین یوک‌لرینی چیین‌لرینده داشیییرلار.
سلمان حسینی هم ده بیلدیریب کی کئچن ۳ آی عرضینده زنجاندا ۱۶ اوشاق ایشچی معینلشدیریلیب. او عینی حالدا دؤولت ارگان‌لارینین اوشاق ایشچی‌لرله باغلی سیاست‌لرینین یئنیدن باخیلماسینا احتیاج اولدوغونو سؤیله‌ییب.
ایراندا اوشاق ایشچی‌لرینین سایی بللی دئییل. بو حاقدا رسمی ارگان‌لار طرفیندن هر هانسیسا دقیق آمار وئریلمیر. غیررسمی ارگان‌لار و جمعیت‌لرین وئردیگی آمارلار ایسه بیری بیریندن فرقله‌نیر. بعضی سوروملو شخص‌لر یوز مین‌لردن دانیشدیقلاری حالدا، دیگرلری ایسه میلیون‌لارلا اوشاق ایشچیدن خبر وئریرلر.
اوشاق ایشچی‌لر کیم‌لردیر؟
اوشاق‌لارین فیزیکی و ذهنی اینکیشاف‌لاریندا مانع یارادان، زوراکیلیق‌لارا، تحصیلدن یایینمالارا و اوشاق یاشیندا ائولیلییه سبب اولان ایش‌لر اوشاق اَمه‌یی آدلانیر. ۲۰۰۲-جی ایلین ایون آیی‌نین ۱۲-ده ایلک دفعه اولاراق عموم‌دونیا اوشاق اَمه‌یینه قارشی موباریزه گونو دونیا تقویمینه کئچدی.
حاضیردا ۲۰ ایلدیر کی ۱۲ ایون تاریخی عموم‌دونیا اوشاق امه‌یینه قارشی موباریزه گونو کیمی قئید ائدیلیر. بین‌الخالق امک تشکیلاتی طرفیندن سئچیلن بو گون اوشاق‌لارا دقت یئتیرمک، اونلاری تهلوکه‌لردن قوروماق و بوتؤولوکله اوشاق امه‌یینی لغو ائتمک اوچون تاسیس اولونوب. لاکین ۲۰ ایلدن سونرا هله کی آرزو ائدیلن مقام گئرچکلشمه‌ییب.
اوشاق امه‌یی تاریخ بویونجا موشاهیده اولونان حال‌لارداندیر. میثال اوچون بیزیم توپلومدا کئچمیشده اوشاق‌لار عایله‌لری طرفیندن کند تصروفاتی کیمی آغیر ایش‌لره جلب ائدیلیردیلر. حاضیردا دا اوشاق امه‌یینین اکثریتی کند تصروفاتی ایله باغلیدیر. لاکین اونون فرقلی فورمات‌لاری دا مؤوجوددور.
عمومیتله اوشاق امه‌یینه سبب اولان اساس مسئله‌نین یوخسوللوق اولدوغو بیلینیر. «یونیسف» و بین‌الخالق امک تشکیلاتی‌نین وئردیگی آمارا اساساً حاضیردا یاشی ۱۸ یاشدان آشاغی اولان ۱۶۰ میلیون اوشاق مجبوری امه‌یه محکوم ائدیلیر و بو دا هر ۱۰ اوشاقدان بیرینین تحصیل عوضینه امه‌یه محکوم ائدیلمه‌سی دئمکدیر.
اوشاق امه‌یینه محکوم اولان اوشاق‌لارین ۴۰ فایزینی قیزلار تشکیل ائدیرلر. همچینین بو اوشاق‌لارین یوکسک فایزی اینکیشاف ائتمه‌میش اؤلکه‌لرده یاشاییرلار. دونیا سوییه‌سینده اوشاق امه‌یینین آزالدیغی بیلینیر. بونا سبب اولان اساس مسئله‌لردن بیری ایسه تحصیلدیر. لاکین یوخسوللوق هله ده چوخ سایدا اوشاغی امه‌یه مجبور ائدیر.
ایراندا وضعیت نئجه‌دیر؟
ایراندا بو حاقدا هر هانسی دقیق آمار مؤوجود دئییل. لاکین چوخ سایدا اوشاغین مجبوری امه‌یه محکوم ائدیلدیگی گؤرونور. بو اوشاق‌لار کند تصروفاتی، کرپیج پیشیرمه فابریکالاری کیمی یئرلرده و شهرلرین ایچینده ساتیجیلیق کیمی ایش‌لرله مشغولدورلار. کند تصروفاتی و بعضی فابریکالاردا چالیشان اوشاق‌لار خیابان‌لاردا چالیشان اوشاق‌لار کیمی گؤز قاباغیندا اولمورلار، نتیجه‌ده ایسه داها آز گونده‌مه گلیرلر.
ایراندا رسمی آمارلارا اساساً ۲۰۰۶-جی ایلده ان آزی ۱.۷ میلیون اوشاق ایشچی مؤوجود اولوب. لاکین او ایلدن اعتباراً بو موضوع ایله باغلی هئچ بیر رسمی آمار آپاریلماییب. ان سون ۱۴۰۰-جو ایلین آذر آیی‌نین ۱۴-ده سوسیال یاردیم علمی بیرلیگی‌نین(انجمن علمی مددکاری اجتماعی) رئیسی اؤلکه‌ده ۷ میلیوندان چوخ اوشاق ایشچی‌نین مؤوجود اولدوغونو بیلدیریب.
مصطفی اقلیما اؤلکه‌نین ایقتصادی وضعیتی‌نین پیسلیگی‌نین اوشاق امه‌یینه اساس سبب اولدوغونو بیلدیریب. او بو وضعیتده اوشاق‌لارین امه‌یه جلب ائدیلمه‌مکلرینین ایمکانسیز اولدوغونو دئیه‌رک غیررسمی فعال‌لار و بیرلیک‌لرین فعالیت‌لرینین چوخ دا تأثیرلی اولمادیغینی بیلدیریب. چونکی بو بیرلیک‌لر اوشاق‌لارین عایله‌لرینین ایقتصادی وضعیت‌لرینی یاخشیلاشدیرماغا قادیر دئییل‌لر و بو مسئله بیرباشا دؤولتله علاقه‌دار مسئله‌دیر دئییب.
ایراندا یاشی ۱۵ یاشدان آشاغی اوشاق‌لارین ایشلدیلمه‌سی قاداغاندیر. عینی حالدا ۱۵-۱۸ یاش آرالیغین‌اکی اوشاق‌لارین دا ضررلی و چتین ایش‌لرده ایشله‌مه‌سی قانونا ضد ساییلیر. لاکین قانون‌لارین عکسینه اولاراق ایشچی اوشاق‌لارین سایی گون‌به‌گون آرتماقدادیر.
ایراندا همچینین اوشاق ایشچی‌لرین بؤیوک میقیاسی‌نین ایران وطنداشی اولمادیقلاری ایدّعا ائدیلیر. ۱۳۹۹-جو ایلین اسفند آییندا امک ناظیری محمد شریعتمداری اوشاق ایشچی‌لرینین ۸۰ فایزینین ایرانین خاریجیندن گلدیکلرینی دئمیشدی. “Iranwire.com” سایتی بو ایدعانین قبول و رد ائدیلمه‌سی‌نین ایمکانسیز اولدوغونو دئییر. چونکی چوخ سایدا خاریجی و یا کیملیکسیز اوشاق ایشچیسی‌نین مؤوجود اولدوغو موشاهیده ائدیلیب. لاکین اونلارین نئچه فایز اولدوقلاری باره‌ده هر هانسی سند اولمادیغینی دئییر. بو ایسه اؤلکه و بؤلگه‌ده اوشاق آل‌وئرینی گؤستریر.
قئید ائدیلمه‌لیدیر کی بو اوشاق‌لار اکثر حال‌لاردا نارکوتیک مادّه‌لر و آلکولا قورشانیرلار. عینی حالدا اوشاق ایشچی‌لرینین زورلامالارا معروض قالمالاری، جینایت قروپ‌لارین هدف‌لری اوغروندا قوربان گئتمه‌لری بیلینیر.
آذربایجان اوشاق ایشیچی‌لرین وضعیتی
قئید ائدیلدیگی کیمی وضعیتی دقیقلشدیره‌جک هر هانسی بیر آمار مؤوجود دئییل. گونده‌مه گلن‌لر ایسه داها چوخ شهر کوچه‌لرینده ایشله‌ین اوشاقلاردیر. لاکین گؤزدن اوزاق شکیلده ایشله‌ین اوشاق‌لارین شهرده‌کی اوشاق‌لاردان داها چوخ اولدوقلاری دئییلیر.
آذربایجاندا شرقی آذربایجان ویلایتینده وضعیتین داها یاخشی اولدوغو دئییلیر. ویلایت والیلیگی‌نین معاوینی‌نین دئدیکلرینه اساساً شرقی آذربایجان اؤلکه سوییه‌سینده ۲۵-جی‌دیر. لاکین غربی آذربایجاندا وضعیتین چوخ داها پیس اولدوغو دئییلیر. ۱۴۰۰-جو ایلین تیر آییندا غربی آذربایجان ویلایتی‌نین ریفاه ایداره‌سی‌نین (بهزیستی) رئیسی ویلایتده ۱۶۲۰ اوشاق ایشچی‌نین معینلشدیریلدیگینی دئییب. اردبیل ویلایتینده ۳۰۰ اوشاق ایشچی، قزوینده ایسه کئچن ایل (۱۴ آی عرضینده) ۳۸ اوشاق ایشچیسی‌نین معینلشدیریلدیگی بیلدیریلیب.
آذربایجان شهرلرینده اوشاق امه‌یی ایله باغلی دئتال‌لارین اولمادیغی و یا آز اولدوغو آیدین اولور. عمومیتله بو موضوع حاقیندا اؤلکه‌ده فعالیت گؤسترن سیویل جمعیت‌لر و بیرلیک‌لرین دیقّت مرکزی‌نین تهران اولدوغو گؤرونور.
