فاطما مختارووا “قاراجاقیز” یکی از نوابغ موسیقی اهل اورمیه
ابراهیم ساوالان
شخصیت اصلی داستان «قاراجا قیز» نوشته سلیمان ثانی، دختری به نام توتو است که مادرش همیشه او را قاراجا قیز صدا میکرد. خانواده قاراجا قیز برای لقمه نانی از موطن خودشان در جنوب ارس به مناطق شمالی آن رود سفر کرده بودند و مرگ والدین باعث شد که در ادامه داستان، دخترک برای لقمه نانی به رقاصی و آوازخوانی در یک گروه سیرک روی آورد.
اکثر داستانهای سلیمان ثانی ریشه در واقعیت داشتند و انتخاب دختری از اهالی جنوب ارس برای شخصیت اصلی این داستان، نشانگر آنست که در آن دوره خیلی‌ها برای گذران زندگی دست به چنین کاری زده‌اند و فاطما مختاراووا یکی از آنها بوده است.
فاطما ششم فروردین 1272 در اورمیه بدنیا آمده در دو سالگی به همراه خانواده به روسیه رفت و یکسال بعد پدرش را از دست داد. او برای لقمه نانی به آوازخوانی در کوچه و بازار پترزبورگ روی آورده با پیوستن به یک گروه سیرک خواننده و تکنواز قارمون آن گروه شد. صدای ملیح و دلنشین او چنان شهرتی به هم رساند که دانشکده موسیقی پترزبورگ از او خواست تا جهت تحصیل در رشته موسیقی وارد آن دانشگاه شود و این آغاز راه زنی شد که از او به عنوان اولین خواننده زن اوپرای آذربایجان یاد میشود.
بعد از تحصیل و در فاصله سال‌های 1917 تا 1938 سالن‌های کنسرت اکثر شهرهای روسیه مانند قازان، پترزبورگ، کیئف، خارکوف، اودسا و تفلیس شاهد هنرنمایی قاراجا قیزی شد که بجای داستانهای سلیمان ثانی از شهر اورمیه آمده، با کلی شهرت در 45 سالگی وارد باکو شد. فاطما پانزده سال خواننده اوپرای باکو شده و برای همیشه در آنجا ماندگار شد. او 23 فوریه 1940 نشان خالق آرتیستی را دریافت کرده و 22 مهر 1351 شمسی در خیابان فخری آن شهر به خواب ابدی رفت.
موسیقی ضمیمه شده، قطعه‌ای از اوپرای حکیم نظامی با نویسندگی و آهنگسازی افراسیاب بدل‌بَیلی و اجرای فاطما مختاراووا است.
https://youtu.be/5-z_-e-WMII
اورمولو فاطما ستاروونا موختارووا
اورمولو فاطما ستاروونا موختارووا
