زن دانشمندی که در قرن نوزدهم برای نخستین بار عامل اصلی تغییرات اقلیمی را کشف کرد
به احتمال زیاد هرگز نام یونیس فوت را نشنیده اید، اما او اولین کسی بود که پدیده تغییرات آب و هوایی را در تاریخ علم ثبت کرد. دقیقا پنج سال قبل از اینکه دانشمند دیگری پدیده «گرم شدن زمین و تغییرات اقلیمی» را به نام خود ثبت کند.
آزمایش یونیس فوت، که در یک مقاله علمی کوتاه در سال ۱۸۵۶ میلادی منتشر شد ثابت کرد که چگونه «بیشترین اثر پرتوهای خورشید، در گاز کربنیک اسید [دی اکسید کربن] است.»
این کشف زمینه را برای درک مدرن «اثر گاز گلخانه ای» فراهم کرد. با این حال در کتب تاریخ علم نام دانشمند ایرلندی، جان تیندال برای کشف گازهای گلخانه ای ثبت شده است.
یونیس فوت ۳۷ ساله بود که موفق به این کشف بزرگ شد. او که در مزرعه ای در کنتیکت ایالات متحده بزرگ شده بود، در اواخر نوجوانی به مدرسه علمی تروا که بعدها نام ویلارد را به خود گرفت، رفت.
مدرسه ای در شهر پیشروی نیویورک؛ نخستین مدرسه تاریخ ایالات متحده که در آن به زنان جوان آموزش هایی هم تراز با مردان، ازجمله ریاضیات و علوم پیشرفته داده می شد.
مقاله علمی فوت «درباره گرما در پرتوهای خورشیدی» در نوامبر سال ۱۸۵۶ در مجله آمریکایی «علوم و هنر» منتشر شد.
آزمایشی که او انجام داد شامل دو سیلندر شیشه ای، دو دماسنج و یک پمپ هوا بود. او دی اکسید کربن را به یکی از سیلندرها و هوا را به داخل سیلندر دیگر پمپ کرد و سپس آنها را در معرض نور خورشید قرار داد.
او در مقاله‌اش می‌گوید: «گیرنده حاوی گاز به خودی خود بسیار گرم شد – بسیار بیشتراز دیگری – و پس از برداشتن، چندین برابر و بسیار طولانی‌تر از دیگری خنک شد.» دمای بالاتر در سیلندر دی اکسید کربن به فوت نشان داد که دی اکسید کربن بیشترین گرما را تولید می کند. او این آزمایش را بر روی طیف وسیعی از گازهای مختلف از جمله هیدروژن و اکسیژن نیز انجام داد.
یونیس فوت در این مقاله نوشت:«با مقایسه گرمای خورشید در گازهای مختلف، متوجه شدم که دمای گاز هیدروژن ۱۰۸ درجه است، اکسیژن ۱۰۵ در حالی که گاز کربنیک ۱۲۵ درجه گرما تولید می کند.»
اما چرا پدیده گرم شدن زمین به نام جان تیندال ثبت شد؟ و علم آب و هوا نخستین بار چگونه شکل گرفت؟
