بعضی قادینلاریمیز ندن بوقدر خاریجی گؤروشلرینه اهمییت وئریرلر؟
چوخ قدیم زامانلار هر محله‌ده بیر نفر ” قاش آلان” خانیم اولاردی. اونلارین عمومیتده ثابیت بیر یئرلری اولمازدی. محله خانیملاری قونشونون بیری‌نین ائوینه یغیشاردیلار، قاش آلان خانیمی چاغیریب اوردا سیرایلا قاشلارینی آلدیتدیراردیلار. بو ایشین آراجی بیر قاش پیچاغی، اَنلیک کیرشان، قاش رنگی و سورمه‌دن عبارت اولاردی.
خانیملارین بیر یئره یغیشماسی، دئییب گولوب دانیشماغی، ائو صاحابی نین چای چؤرگی او گونو گؤزل بیر خاطیره یه چئویرردی.
مودلو- پوزلو جاوان خانیملار موطلق قاشلارینی رنگلردیلر، سورمه چکردیلر، آنجاق چوخوسو تکجه قاشلارین آلدیریب، اوزلری نین توکلرینی تمیزلردیلر.
هئچ بیر قیز اَره گئتمدن، قاش آلدیرماغا، سورمه چکمگه اختیاری اولمازدی. بونو بیر قانون کیمی هامی قبولانمیشدی. خانیملارین ائولی و سوبای اولماغینی قاشلاریندان(بوغلاریندان) سئچمک اولاردی.
بو سوننت دئمک اولار 70-لره کیمی بیزیم توپلومدا بیر دگر کیمی قالمیشدی.
آنجاق چوخ سورعتله بوتون بو قایدا لار دگرینی ایتیردی. یاواش- یاواش قیزلاردا قاشلارینی آلدیردی، هله بوندان یئتمدی، بزنیب دوزنمک ده قیزلاردا باشلانیب، نورمال بیر ایش کیمی اؤزونو گؤستردی.
ایلک باخیشدا بو ایشی تمیزلیک، گؤزللیک و تیتیز نیشانه‌لری کیمی بیر چوخوموز اونایلاییب ، آلقیشلاییردیق. آنجاق کشکه دیش گؤرونتویله بیرگه، ایچ گؤزللیینه بو اندازه دیقت یئتیریلردی. تاسسوفله بئله گؤرونمور. ظاهری گؤرونتوده ایفراط ائتمک بیزیم توپلومدا جیددی بیر سورونا دؤنوشوبدور.آمارلارا گؤره، بزک -دوزک ماده مصرفینده ایران، دونیادا یئددینجی یئر و اورتا دوغودا ایکینجی یئرده دیر. اورتالاما هر خانیم بیر میلیون تومندن چوخ بو ملزمه لره پول وئریر. البته بو عدد وارلی خانیمدا قات قات چوخ اولور.
ایراندا، ایلده 200000 بورون عملیاتی اولور.
بوتاکس، تاتو، دیرناق اَکمک، کیرپیک اکمک، چئشیتلی ساچ بویاما، مئش و اونلار موختلف گؤزللیک عملیاتلاری چوخ آز یاشدان قیزلاردا باشلانیر و توپلومدا بیر نورمال ایش کیمی قبولانیب. طبیعی کی بونلارین هر بیرینه مینلر- میلیونلار پول خرج اولور.
بو پوللاری عائله‌لرین نجور و هاردان تأمین ائتمک مسئله‌سی، بعضا قیزلارین عومروندا بئله اولمور. یوخسول بیر عائله نین بئله قیزی، دیشلری‌نین خاراب اولماسینی، اؤنمسه‌میر! آنجاق دوستلاریندان گئری قالماسین دئیه، موطلق دیرناق اکیب و بورنونو عملیات ائدیر. اون- اون ایکی یاشیندا بیر قیز اوشاغی هر بیر ماکیاژ ملزمه لرینده استفاده ائتمگی و بزنمگی اورتا یاشلی بیر خانیمدان چوخ یاخشی بیلیر.
بو آرادا آرایشگر لیک چوخ گلیرلی و دردسرسیز بیر ایش گؤرونور. مشهور آرایشگرلر گونده میلیونلار پول قازانیرلار.
البته بعضی اوغلانلار دا آشاغا- یوخاری قیزلاردان گئری قالمیرلار.
کئچن گونلر پیادا یولدا گئدرکن، آرخامجا گلن ایکی گنج اوغلانین دانیشدیقلاری منی ماراقلاندیردی. اونلاردان بیری:
-آرایش وسایلی چوخ باهالانیب! اوگون روژون بیرینه یوز مین پول وئردیم.
-هن بابا! من نمنه آلیرام بیر هفته ده خیردا قارداشیم قورتاریر.
……………
ذئهنیمده اونلاری هارداسا 20- دن یوخاری یاشدا سانیردیم. آنجاق گلیب یانیمدان سووشاندا دیقتله باخدیم، چوخ اولسایدی، اون یئددی اون سگگیز یاشدا یئنی یئتمه اوغلان اوشاقلاریدی!!!
گؤزللیک و گؤزل گؤرونمک توپلومدا انکشافین ورفاهین اوست قابیغی اولا بیلر. گرچکدن گؤروندوگو کیمیدی توپلوموموز؟ گؤزل گؤرونمک جاوانلاری روحا آرامیشه یئتیریب می؟ منجه یوخ! بونون عکسینه، بیزیم توپلومدا گؤزللیک تکجه اوست قابیقدا قالیر. جاوانلاریمیز ین بیر چوخو موختلیف جیسمی- روحی خسته لیک‌لرله اَل به یاخادیلار. اومودسوزلوق، ایشسیزلیک، ایچی بوشلوق هر گون نئچه گنج اوغلان- قیزی انتحارا سوروکلییر.
چاپ اولان کتابلارین تیراژی (اؤزللیکله تورکجه یازیلان کتابلار) و کتاب اوخویانلارین آماری ایچدن بوشالان بیر نسلین دورومونو چوخ یاخشی گؤرسدیر.
ایران دا اورتامالا هر ساوادلی گونده اون دیقه بئله مطالعه یه واخت قویمور. بو فاجعه دی! ، بو بیر بؤیوک سوسیال سورونودور.
نه ائتمه‌لییک؟
ذکیه ذولفقاری
1400|8|10
